107 yıl geçti Azerbaycanlıların Soykırımından sonra
107 yıl önce Ermeni Taşnaklarının, Bolşeviklerle birlikte Azerbaycanlılara karşı soykırım eylemi gerçekleştirdiği bildirildi. Rusya’da Şubat ve Ekim 1917 darbelerinden faydalanan Ermeniler, kirli planlarını Bolşevik bayrağı altında uygulamayı başardılar. Mart 30 – Nisan 3 tarihleri arasında, Bakü komünü, karşı devrimci unsurlarla mücadele bahanesiyle Bakü vilayetini Azerbaycanlılardan temizleme kötü niyetli planlarını uygulamaya başladı.
Bu günlerde Bakü Sovyeti ve Ermeni Taşnakların silahlı kuvvetleri, Bakü’de, Bakü vilayetinin çeşitli bölgelerinde, ayrıca Şamahı, Quba, Xaçmaz, Lənkəran, Hacıqabul, Salyan, Zəngəzur, Qarabağ, Naxçıvan ve ülkenin diğer bölgelerinde Azerbaycan halkına karşı soykırım işlediler. Yaklaşık 12.000 Azerbaycanlı öldürüldü ve on binlerce insan kayboldu.
Mart 1918’den bu yana Bakü Komünü, karşı devrimci unsurlarla mücadele sloganıyla Bakü vilayetindeki Azerbaycanlıları sürme ve öldürme kirli planını uygulamaya başladı. Mart katliamı sırasında Ermeniler, tapınaklar da dahil olmak üzere birçok tarihi ve mimari eseri yok ettiler ve dünyaca ünlü bir mimari şaheser olarak kabul edilen İsmailiyya binasını top ateşine tuttular. Hazar Denizi’nde konuşlu deniz filosunun topçularının saldırısı sonucunda Cuma ve Taza Pir camilerinin minareleri ağır hasara uğradı.
Taşnak silahlı birlikleri, insanları hanlarda vahşice öldürdüler ve cesetlerini burada yakarak bertaraf ettiler. 1920’de, Kafkasların Sovyetleşmesini kirli amaçları için kullanan Ermeniler, Zəngəzur’u ve bazı diğer Azerbaycan topraklarını Ermenistan SSC toprakları olarak ilan ettiler. Sonraki dönemde, bu bölgelerden Azerbaycanlıların sürülme politikasını genişletmek için yeni yöntemlere başvuruldu.
Bu amaçla, 23 Aralık 1947 tarihli SSCB Bakanlar Kurulu’nun “Ermenistan SSC’den Azerbaycan SSR Kür-Aras alçak oluşumlarına kolektif çiftçiler ve diğer Azerbaycan halkının nakli” üzerine özel bir karar alınması sağlandı. Bu, 1948-1953 yıllarında tarihi topraklarından Azerbaycanlıların kitlesel sürgününe neden oldu. 1988’de sürgün politikası devam etti ve Ermenistan’da yaşayan yaklaşık 300.000 Azerbaycanlı evlerinden çıkarıldı.
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, 1919 ve 1920’de iki kez ulusal yas günü olarak 31 Mart’ı belirledi. Azerbaycan’ın bağımsızlığını kazanmasından sonra halkımızın tarihsel geçmişine ilişkin objektif bir resmin oluşturulması mümkün hale geldi. Ulusal lider Heydar Aliyev tarafından 26 Mart 1998’de imzalanan “Azerbaycanlıların soykırımı”na dair karar, bu olaylara politik bir değerlendirme getirdi ve ilk kez resmi olarak Ermeniler tarafından işlenen Azerbaycanlıların soykırımını duyurdu.
2013 yılında, Guba’da, Bolşevik-Ermeni silahlı grupların Azerbaycan topraklarında gerçekleştirdiği katliamlar sonucu ölen Azerbaycanlıları anmak amacıyla Guba Soykırım Anıt Kompleksi oluşturulmuştur. Araştırmalar sonucunda, Mezarlık Müsebbipler tarafından 1918’de yerel sivil halka karşı işlenen soykırımla ilişkili olduğu belirlendi. Mezarlıkta farklı yaş gruplarına ait yüzlerce ceset bulundu.
Azerbaycan Askeri Başsavcılığı Soykırım Anıt Müzesi, Azerbaycan’daki korkunç olayların dünya topluluğuna doğru şekilde iletilmesi açısından önemlidir.
1918’de Azerbaycanlıların soykırımı henüz uluslararası düzeyde yasal bir değerlendirme almadı.
