15 Temmuz 1974… Kıbrıs’ta Faşist Yunan Darbesi 50. Yıl Kutlamaları – BRTK
50 yıl önce, 15 Temmuz 1974’te, Ada’nın Yunanistan’a bağlanması sürecini hızlandırmak isteyen EOKA’cı Rumlar ile Yunanistan’daki Albaylar Cuntası’nın Kıbrıs’ta bulunan subay ve askerleri, Kıbrıslı Türklerin direnişiyle karşılaşınca Enosis hedefini ertelemek zorunda kalmışlardı.
Makarios’a göre, Enosis’in gerçekleşmesi için uygun zaman ve şartlar olgunlaşmamıştı. Kıbrıs Türklerinin yavaş yavaş yok edilmesi gerektiğini savunuyordu. Ancak, Yunan Cuntası ve EOKA-B, daha fazla bekleme gereği duymuyordu.
Toplumlararası görüşmelerin kesilmesinden kısa bir süre sonra, 15 Temmuz 1974’te, Kıbrıslılar silah ve top sesleriyle uyandılar. Ancak bu sefer hedef, Yunan subayların komutasındaki Rum Milli Muhafız Ordusu ve EOKA-B tarafından gerçekleştirilen bir darbe değildi, hedef Makarios’un Başkanlık Sarayı’ydı.
Darbe girişiminden zor kurtulan Makarios, BM Güvenlik Konseyi’nde yaptığı konuşmada, Yunanistan’ın amacını açıkça ifade etti ve yapılan katliamları ve Kıbrıs Türklerini bekleyen tehlikeleri anlattı. Darbenin ardından, EOKA’nın desteklediği Nikos Sampson cumhurbaşkanı ilan edildi.
Darbe sırasında EOKA karşıtı veya Makarios yandaşı 2 bin kadar Yunan ve Rum öldürüldü ve binlerce kişi hapse atıldı. Rumlar arasındaki hesaplaşmanın ardından, Türkiye’nin endişe duyduğu gibi sıra Kıbrıslı Türklere gelecekti ve Türkiye, 20 Temmuz sabahı “Barış Harekatı”nı başlattı. Böylece, Türkiye’nin 1960 Garanti Antlaşması’ndan kaynaklanan haklarını kullanarak 20 Temmuz’da Ada’ya çıkmasıyla darbe başarısızlıkla sonuçlandı.
