AB, ulaştırma, enerji ve inovasyon alanlarında Orta Asya ile uzun vadeli işbirliğine kararlı
Avrupa Birliği, Orta Asya ülkelerinin temiz hidrojen üretmeye başlamalarını önerdi. Bu öneri, geniş iş birliği vizyonunun bir parçası olarak yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak temiz hidrojen üretimini teşvik etmeyi amaçlıyor.
Daha önce de belirtildiği gibi, ilk “Orta Asya-Avrupa Birliği” zirvesi 3-4 Nisan tarihlerinde Semerkand’da gerçekleştirildi. Etkinlik sırasında Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, iki bölge arasında kapsamlı bir ortaklık ve iş birliği anlaşması önerdi.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, zirvedeki açılış konuşmasında Avrupa Birliği ve Orta Asya arasında dört ana iş birliği alanını belirledi.
1. Ulaşım koridorları
İlk öncelik, ulaşım koridorlarının geliştirilmesidir. Geçen yıl, Avrupa Birliği, bölgeler arasındaki kara transit sürelerini sadece 15 güne indirecek olan Trans-Kaspi Koridoru’na 10 milyar avroluk bir yatırım yaptığını duyurdu. Von der Leyen, proje üzerinde özel yatırımların da çekilmesini umduğunu belirtti ve yaklaşan Taşkent Uluslararası Yatırım Forumu’na atıfta bulundu.
“Parçalanan bir dünyada, Trans-Kaspi Koridoru, beş ülke ve Avrupa arasındaki bağları güçlendirecek,” dedi.
Ayrıca Ermenistan’ın Türkiye ve Azerbaycan’la sınırlarını açması potansiyel olarak Avrupa ve Orta Asya’yı daha da yakınlaştıracak bir “oyun değiştirici” olabilir.
2. Kritik hammadde alanı
İkinci odak alanı, kritik hammadde alanında iş birliğidir. Bazı ülkeler sadece çıkarma ile ilgilenirken, AB yerel endüstrilerin gelişimini destekleyerek bölgede katma değer yaratmayı hedefliyor. Örneğin, Avrupa şirketleri Özbekistan’daki Almalyk bakır madenine şu ana kadar 1,6 milyar avro yatırım yapmıştır.
“Mineralleri sadece çıkarmazlar, aynı zamanda yerinde işlerler. Bu, yerel işler ve değer yaratır,”
Von der Leyen, şunları söyledi: “Ancak bölge genelinde çok daha fazlasını yapabiliriz.”
AB, madencilikten işleme sürecine kadar tüm değer zinciri boyunca uzun vadeli iş birlikleri kurmayı hedefliyor. Bu desteği sağlamak için her iki taraf da Kritik Hammadde Üzerine Ortak Bildiri imzalayacak ve bölgeye “büyük ölçekli ve düzenli özel yatırım” çekmeyi bekliyor.
3. Yeşil enerji ve hidrojen üretimi
Üçüncü alan yeşil enerjidir. Von der Leyen, Orta Asya’nın zaten hem iç talebi hem de ihracat ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli yenilenebilir enerji ürettiğini belirtti. Bölgenin enerji bağımsızlığına doğru ilerlemesine yardımcı olmak için bu kapasitenin bir kısmının temiz hidrojen üretmek için kullanılmasını önerdi.
4. Uydu internet bağlantısı
Dördüncü sütun uydu internetidir. Avrupa Birliği, Kazakistan’da bir uydu programı üzerinde çalışıyor ve uzak okulları ve yerleşimleri bağlamayı hedefliyor. Birkaç yıl içinde ağın Orta Asya genelinde 1.700 topluluğa ulaşması beklenmektedir.
“Orta Asya karasal bağlantılı olabilir, ancak kesinlikle uzaydan kesilmemiştir. Ve uzay sizin dünyaya açılan kapınız olabilir,” Avrupa Komisyonu Başkanı söyledi.
Von der Leyen, Semerkand zirvesinin Avrupa-Orta Asya ilişkilerinde yeni bir bölümün başlangıcını işaret ettiğini belirterek şunları ekledi:
“Bugün stratejik bir ortaklık başlıyor,” ve Orta Asya’nın Avrupa’ya güvenebileceğini vurguladı.
