Amazon’da 3 Kız Kardeş: Yok Oluşun Eşiğinden Dönüş
Amazon’da 3 kız kardeş kabilelerini yok oluşun eşiğinden döndürdü
Brezilya’da Assua Nehri yakınındaki bir köyde yaşayan Juma halkı Avrupa işgali nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan sayısız Amazon kabilesiden biri. Kabilede yaşayan bir grup kız kardeş kabileyi yok olmanın eşiğinden döndürdü.
Brezilya’nın küçük bir köyünde Juma denilen bir halk yaşıyordu. 1990’ların sonlarında bu halktan geriye sadece Borea, Mandei ve Mayta adlı üç kız kardeş ile 50’li yaşlarındaki babaları Aruka kaldı.
Baba Aruka 2021’de Covid-19 nedeniyle öldü ve New York Times kendisinden “kabilesinin son adamı” diye bahsetti. Bu ölüm ataerkil bir toplum olan Juma’yı yok olmaya daha da yaklaştırdı. Ancak kız kardeşlerin başka bir planı vardı.
Ölen kabile reisinin kızlarından Madei Juma, “Daha fazla güç toplamaya çalışmak ilgimi çekmeye başladı.” ifadelerini kullandı. Kabilenin lideri olma sürecinden bahseden Madei, “Böylece, bunu başaran ilk kadın olan lider rolünü üstlenmeye başladım. Kız kardeşlerim ve babam bu görevi üstlenmem için beni teşvik etti.” dedi.
Madei Juma Amazon’un bu bölgesinde şef olmayı başaran ilk kadındı. Sol kolunda babasının ok ve yayının dövmesi var. Gerçek yay ve oklar evinde, ziyaretçilerine gururla sergiliyor.
Mandei ve kız kardeşleri, ailenin babanın soyuna dayanadığı geleneğine bağlı bir anlayışla büyümelerine rağmen kendi halklarının soyunu korumak için diğer kabilelerden erkeklerle evlenme kararı aldılar. Mandei on yılı aşkın bir süredir Juma şefi olarak görev yapıyordu ve yakın zamanda istifa ederek yerine ablası Borea’nın geçmesini sağladı.
Topluluklarının varlığını sürdürmek hakkında konuşurken şef Mandei, “Az olduğumuz için insanlar bizi tanımadı, saygı duymadı.” dedi.
Kadın bir lider olmanın zorluklarından bahseden Mandei, “Daha önce hiç kadın lider olmamıştı ve sonradan insanlar bana gelip ‘Kadın olduğun için buna hiç kalkışmamalıydın.’ dediler.” ifadelerini kullandı. Başlarda bu yaklaşımı acı verici bulan Mandei sonralarında insanların ne düşündüğünü umursamayı bıraktığını söylüyor.
Yaklaşık Las Vegas büyüklüğündeki Juma Yerli Bölgesi, yaşlı Amazon yağmur ormanlarıyla kaplı. En büyük önceliklerinden biri, toprak işgalinin ve yasa dışı ormansızlaştırmanın odak noktası olan Amazon eyaletinin güneyinde yer alan bölgelerini korumak. Mandei, topraklarının büyüdüğü köyle aynı şekilde işgal edilebileceğinden korkuyor. Bir zamanlar ormanlar içinde kalan bölge, artık yabancı işgalciler tarafından yasa dışı ekilen meralarla çevrili.
Bölgenin yanına bir otoyolun yapılması planlanıyor, bu durumla arazinin işgal edilme olasılığı artıyor. Bölge genelinde sığır yetiştiriciliği ve soya fasulyesi mahsulünün yayılması, çevreyi gözle görülür şekilde değiştiriyor ve geleneksel yaşam tarzları üzerinde olumsuz bir etki yaratıyor. Yaşam alanlarının uğradığı değişime parmak basan şef Mandei, “Nehir eskisi gibi suyla dolmuyor. Suyun bu kadar kurumaması gerekiyor. Çok daha sıcak, önceden böyle değildi. Bizim endişemiz şu: Bu neden oluyor? Ormansızlaşma nedeniyle.” dedi.
Ormanlarına karşı işgallerden korunmak için Mandei’nin yeğeni Pure de dahil olmak üzere genç erkekler bölgede tekneyle devriye geziyor. Dronları, en uzak bölgelerde ağaç kesenlere, kaçak avcılara ve balıkçılara karşı izlemek için kullanıyorlar.
Mandei, Juma’nın geleceğiyle ilgili endişelerini sürdürüyor. Köylerinde yaşayan 24 kişi hala çok az ve nüfuslarını artırmaya yetecek kadar Juma erkeği olmadığını düşünüyor. Üç kız kardeş, Juma geleneklerini gelecek nesillere nasıl aktarmak konusunda her zamankinden daha fazla kararlı. Mandei kabilelerinin geleceği hakkında, “Kız kardeşlerimle paylaştığım en büyük sorumluluk, bize babamızdan kalan Juma kültürünü kaybetmemek.” diyor.
