Başkan Tokayev, Uzmanlara Göre Sosyal Reformlarla Öncülük Ediyor
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev, yedi yıllık döneminin ikinci yılına girerken, uzmanlar ülkeyi doğru yönde ilerleten ileri görüşlü sosyal reformlarına dikkat çekiyor. Fotoğraf: Akorda. Uzmanlara göre, Tokayev’in sözleri, özellikle gençler, yaşlılar ve işsizler gibi savunmasız grupları özellikle ilgilendiren toplumsal alanlarda en çok anlam kazandıracaktır. “Şüphesiz ki, toplumsal alan Kazak toplumu içinde en hassas olanıdır,” dedi politika uzmanı Andrey Chebotarev Kazinform haber ajansına konuşarak. Ülke, uygun fiyatlı ve kaliteli eğitim, modern tıp ve sosyal güvence sağlama gibi acil olarak gereken sosyal reformları hayata geçirdi. Andrey Chebotarev. Fotoğraf: AlmaU. “Şu ana kadar bunlardan birçoğu tamamen veya kısmen uygulanmış durumda. İkinci durumda, Başkanın ilgili talimatlarının yakın gelecekte uygulanmasına izin verecek yasal çerçeveyi oluşturma meselesi söz konusudur,” dedi Chebotarev. Özellikle gençleri desteklemek için uygulanan bazı etkili stratejilere değinen Chebotarev’e göre, geçtiğimiz dokuz ay içinde iş bulan 715.500 vatandaşın yarısından fazlası gençlerdir. 21-35 yaşları arasındaki gençlere %2,5 faizle öncelikli kredilendirme programı yıl başından bu yana devam ediyor, böylece kendi işlerini başlatıp büyütmelerini sağlıyor. Bu yılın Ocak ve Eylül ayları arasında 16,4 milyar tenge (35,5 milyon dolar) 3.683 mikrokredi verildi. “Yukarıda söz edilen örnekler, ülkenin liderliğinin ilgili sosyal politikaların uygulanmasında gösterdiği tutarlılığı göstermektedir. Bu, herhangi bir ülkenin ana kaynağı olan insan sermayesinin daha fazla gelişimi için özellikle önemlidir,” dedi Chebotarev. Kazakistan Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (KazISS) stratejik analiz bölümünün başkanı Yermek Toktarov’a göre, Başkanın seçim programı sosyal bloğu önceliklendirdi. Programın bazı hedefleri Tokayev’in yedi yıllık tam dönemini gerektirebilirken, diğerleri 2023’te gerçekleştirildi. “Örneğin, bu yılın başından itibaren asgari ücret 70.000 tengeye (151 dolar) yükseltildi. Bu önlem, 1,8 milyon çalışan Kazak vatandaşının gelirlerini artırdı,” dedi Toktarov Kazinform’a verdiği röportajda. “Nasıl işliyor? Bir yandan asgari ücret alanlar, gelirlerini en azından 10.000 tenge artırmış oldular. Ayrıca yasalara göre asgari ücretin miktarı vergilendirilmez, yani toplam vergiye tabi gelirin miktarından düşülmez,” şeklinde açıkladı. Sağlık personelinin ortalama maaş artışı %20 olacak ve doktorlar için %30 olacak. Grant için başvuran öğrenci bursları 1 Eylül’den itibaren %20 artarken, yüksek lisans ve doktora öğrencileri için burslar %15 arttı. Sosyal değişiklikler emeklileri de etkiledi. “2023 başından bu yana, dayanışma emekli maaşı %10,5 arttı. Genel olarak, bütün emekli maaşlarının ve yardımlarının büyütülmesine yönelik önlemler 4,4 milyon vatandaşı etkiledi ve bunun için milli bütçeden 4,6 trilyon tenge (9,9 milyar dolar) ayrıldı. Etkileyici ölçek, sadece mevcut aşamada devlet politikasının toplumsal doğasını doğrulamaktadır,” dedi Toktarov. Ancak Tokayev’in Yeni Kazakistan politikasının sadece yeni işler ve sosyal haklarla ilgili olmadığı, Kazakistan’ın hükümetin insanların yaşamlarını daha iyi hale getirebilmesi için şeyler yapabileceği fikrine dayandığını söyleyen Lyazat Nurkatova, Kazinform ile yaptığı röportajda, ilerleyen yıllarda kritik sosyal reformları henüz uygulaması gerektiğini ancak temelinin atıldığını belirtti. “Bugün, Cumhurbaşkanının programının ilk yılı bittiğinde, devlet yardımlarının hedeflendirilmesinde net bir güçlenme gördüğümüzü net bir şekilde görüyoruz. Elbette ki, bu sosyal politika değişikliklerinin etkinliğini değerlendirmek için bu kısa bir süre, ama, bence, sosyal destek sisteminin daha fazla dönüşümü için temel oluşturulmuştur,” dedi Nurkatova. Nurkatova, 10 tür hak ve sosyal ödeme için başvuruda bulunmalarına izin veren Dijital Aile Kartı’nın tanıtımı ve Kazakistan Milli Fonu’nun, çocuklar 18 yaşına gelene kadar yıllık yatırım gelirinin %50’sini özel tasarruf hesaplarına ayıracağı uygulaması gibi birkaç sosyal reformu sıraladı. “Dünyaca ünlü ilke ‘sosyal çalışmaya harcanan her tenge, milli ekonomide yatırımın üç katı geri dönüş getirir’ ilkesi artık ülkemizde çalışabilir ve çalışmalıdır. (…) Kazakistan’da sosyal yardım sistemi, geniş kapsamlı sosyal hizmetlerin tekrar markalaşması kapsamında temelde değişmektedir. Bu bağlamda, sosyal çalışanın rolü önemli ölçüde artacaktır,” diye ekledi Nurkatova.
