Chris Botti: Müziğin Anahtarı
Chris Botti: “Müzikteki her şeyin anahtarı…”
“Hiçbir şey bize ait değildir. Tek yapabileceğimiz aktarmaktır.” Amerikalı sanat filozofu ve medya aktivisti Denis Dutton böyle diyor (Ayrıntı Yayınları, Murat Turan çevirisi) “Sanat İçgüdüsü” adlı kitabında… “Bu kitaptaki amacım en başından sanatın genel niteliklerini evrilmiş adaptasyonlar olarak açıklamaktı. Standart kanona tekrar tekrar göndermeler yapmış olsam da, alt uçtaki popüler sanat diye görmezden gelinebilecek şeyleri de analize dahil etme niyetiyle yazdım. Eğer analizim doğruysa, uyku vakti hikâyelerinden, Susam Sokağı’ndan ve gençlik edebiyatından televizyon dizilerine, aşk romanlarına ve formüllerle yazılmış Hollywood filmlerine kadar uzanan sanat eğrisi hakkında daha anlamlı bir tartışma yürütmemize olanak tanıyacaktır.” diyerek meramını sarkıtan Dutton’un gölgesinde, benim de her daim altını çizerek nidalandığım “yapabildiğim temizinden bi’aracılıktır” mottosundan hareketle bugünün hemhaline sözü bırakırım.
Müzik hikâyesinin başlangıcını, “Annem klasik piyanistti ve büyükannem profesyonel org çalıyordu; ben isyan ettim ve trompet çalmak istedim” diyerek özetleyen ve sonrasında bir gün -daha üçüncü sınıftayken- TV’de, ABD’li caz trompetçisi, (The Tonight Show Starring Johnny Carson’da çalan grubu yöneten) Doc Severinsen’i izlediğini ki bunun da trompeti eline alıp nasıl çalınacağını öğrenmeye çalışmasını sağlayan ilk kıvılcım olduğunu belirtip ekliyor: “Ve on iki yaşımdayken Miles Davis’in sesini duydum ve ardından adeta bir ışık anahtarı yandı. İşte o zaman bir caz müzisyeni olmak istediğimi anladım.” diyen Grammy ödüllü trompetçi, besteci Chris Botti, 17 Mayıs Cuma akşamı, Kod Müzik organizasyonuyla Harbiye Cemil Topuzlu Açık Hava Tiyatrosu’nda müzikseverlerle buluşuyor.
Son olarak 2021 yılında, İstanbul AKM’de, caz, pop ve klasik notalarının arenasında trompetiyle meşkine şahit olduğumuz Botti, bu konserinde, akustik caz ve klasik standartlara odaklanan -Blue Note Records etiketiyle yayınlanan- “Vol.1” adlı yeni albümünden şarkılarını açık havanın sessizliğine bırakacak! Trompet için; “Bu enstrümanın insanları gerçekten melankolik hissettirebileceğini düşünüyorum; ve bence büyük trompetçilerin içlerinde o kalp kırıklığı var. Ve bu kalp kırıklığı unsuru benim hayatımda da çok önemli ve trompetin bu şekilde çalınmasını seviyorum.” ifadesini kullanan Chris Botti ile bir röportaj gerçekleştirdik…
“Çünkü trompet umursamaz”
“· “Gündelik yaşam, insanların sürekli olarak toplumsal beklentilere uyum sağlama çabası içinde oldukları bir dramaturjik sahnedir.” der Kanadalı sosyolog Erving Goffman… Bu tanımdan yola çıkarak bugün yaşadığımız dünya gidişatına bakınca, sizin “2023 Z Raporu”nuzdan ne çıkar? Ve dünya sanatına / müziğine dair 2024 yılı (kısa ve uzun vadede) öngörünüz ne olur?
“Tur yapabildiğimiz bir yıl”, benim için her zaman harika bir yıldır diyebilirim. Pandemiden bu yana yılda, 250 gün dışarıda olup bunu yapabildiğimiz için çok şanslıyız ve harika bir grupla yollara düşüp müzik yapabilmekten gerçekten çok mutluyum. Öngörü kısmına gelirsek de, uzun zaman önce tahmin yapmayı bıraktım. Sanırım en iyisi, sadece iyimser kalmak, şu an ki zamanda kalmak, kalabilmek ve işlerin nasıl gelişeceğini görmek.
“· Louis Armstrong, “Trompet çalmak için herhangi bir kural yok. Sadece notaları, müziği hissetmek ve doğru zamanda doğru şeyi çalmak gerekir.” derken, Miles Davis, “Trompet, sözcüklerin ifade edemediği duyguları ifade etmenin en güzel yoludur.” diye tanımlar trompeti… Siz de müzikte 50 yılı devirdiniz; yaşadığımız dünya şartlarında çok zor… Geçmişte ve bugün için müzik ve trompet sizin için ne ifade ediyor? Mesela, bugün trompet ve müziği nasıl tanımlarsınız?
Aynı şekilde hissetmiyorum aslında. Tanrı, Louis Armstrong’u kutsasın. Onun için kolaydı. Notaları olması gereken yerde çalarsınız. Trompetin sizden beklediği başka şeyler var ve bu pratik yapmayı gerektirir. Dünyada olup bitenlerle fazla ilgilenemezsiniz, çünkü trompet umursamaz. Onu nasıl çalacağınızı öğrenmeli ve saatlerce peşinden koşmalısınız. Ve Miles’ın dediği gibi, kendinizi ifade etmenin harika bir yolu… Bence benim için müziğin geleceği, ne sıklıkla tura çıkmamız gerektiğiyle tanımlanacak. Ve diyebilirim ki benim için asıl mesele bu!
Sizinle 2016’da, Habertürk Gazetesi için bir röportaj yapmıştım. O vakit röportajda: “Bence sadece iki tip müzik türü var: İyi mi, yoksa kötü mü? Veya insanlar müzikle ilişki kurabiliyor mu, kuramıyor mu?…
