En Gelişmiş Radarlarda Bağımsızlığa Çeyrek Kala
Yusuf Emir Işık
1991 yılında alınan Savunma Sanayii İcra Komitesi kararı doğrultusunda ASELSAN, Türkiye’nin Radar Teknoloji Merkezi olarak Türk Silahlı Kuvvetleri’nin radar ihtiyaçlarının gelişmiş teknolojiye sahip radar sistemleri ile karşılanması için çip seviyesinden başlayarak geliştirme, entegrasyon ve test çalışmaları yürütmektedir. ASELSAN tarafından geçmişten günümüze kadar 35 farklı radar geliştirilerek üretilmiştir ve çoğu küçük boyutlu olmak üzere 1500’den fazla radar aktif olarak görev yapmaktadır. Şirketin 29 tane geliştirme aşamasında radarı bulunmaktadır ve şu anda yürütülen 12 proje ise ASELSAN’ın 2030’lu yıllarda geliştirilmesi hedeflenen radar projelerinin alt çalışması arasında yer almaktadır.
2022-23 yılları hedeflerine bakıldığında ise ASELSAN’ın S bant radar çalışmalarını tamamladığı görülebilmektedir. S bant radarlar, Uzun Menzil Silah Tespit Radarları ve Erken İhbar Radar Sistemi (EİRS) olarak nitelendirilebilir. ASELSAN tarafından geliştirilen EİRS’in yakında Fransız Thales lisansı ile Türkiye’de üretilen TRS-22XX radarlarının yerini alacağı açıklanmıştır. Bu kapsamda ilk EİRS’in fabrika kabul testlerini tamamlayarak geçici kabul ile Adana’da konuşlu bir TRS-22XX radarının yerini aldığı belirtilmektedir. Ancak devreye giren diğer EİRS’ler daha eski diğer radarların yerini aldıktan sonra TRS-22XX’lerin yerlerini almaya devam edecektir. Nitekim Taşınabilir EİRS ve Sabit EİRS üretim sayılarının ise 2030 yılına kadar 18 adet civarında olacağı açıklanmıştır. SİPER Hava Savunma Sistemi’nde görev yapacak olan Alçak İrtifa Radarı (AİR) ve Erken İhbar Radarı ise ilgili geliştirmeler tamamlanarak teslim edilmiştir.
En Gelişmiş Radarlarda Bağımsızlığa Çeyrek Kala çalışmasının tamamı Defence Turk Dergi 15′inci sayısında.
Çalışmanın tamamını buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.
Bahse konu radarların SİPER HSS testlerinde aktif olarak kullanıldığı da ifade edilmektedir. Kara konuşlu radarlara dahil edilebilecek olan ve ALTAY tankının korunması için hayati öneme sahip olan AKKOR’un radarının kabul testleri ise devam etmektedir. Mayıs ayında yapılan açıklamada AKKOR’un testlerde yaygın kullanılan güdümlü tanksavar mühimmatlarına karşı tam koruma sağladığı açıklanmıştır.
ASELSAN, kara konuşlu radarlara ek olarak savaş uçakları için burun radarı da geliştirmektedir. Konuyla ilgili olarak F16, AKINCI TİHA, HÜRJET ve KIZILELMA için burun radarı çalışmalarının devam ettiği bilinmektedir. Milli Muharip Uçak KAAN için sürdürülen çalışmalar ise diğer projelere göre biraz daha geriden gelmektedir. Teknoloji hazırlık seviyesi yükseldiğinde 2023 yılı sonlarına doğru başlatılacak proje ile ilk ürünlerin ortaya çıkması beklenmektedir.
Gelecek Hedefleri
Küresel ölçekte radarların çok fonksiyonlu kullanımına yönelik girişimler ve bu yönde ihtiyaçlar artmaktadır. Artık radarların tekil ve mono statik kullanımı yerine ağ tabanlı multi statik yapılarda kullanılması gerekmektedir. Ağ tabanlı radar çalıştırılması günümüzde önemli bir konu haline gelmektedir. Halihazırda RADNET’te yapılan tüm radarların veriyi tek merkeze aktardığı yapıdan farklı bir konsept hedeflenmektedir. Konunun başarısı için radarların birlikte çalışması gerekmektedir. Yani artık iz füzyonu değil hedef ve radar geometrisinin getirdiği avantajlardan faydalanabilen bir yapı sağlanmalıdır. Bu durum karıştırmaya karşı da koruma sağlamaktadır. Çünkü sistemde bulunan bir radarın karıştırılması halinde bile diğer radarlar tespit yapmaya devam edebilmektedir. Stealth uçaklara karşı farklı açılarda bulunan radarların ekolarını kullanarak farklı açılardan gelen sinyallerin de değerlendirilmesi hedeflenmektedir. Birbirilerinin frekans, dalga biçimlerini ve zaman senkronizasyonunu yapmak için önemli teknolojiler gerekmekte ve çok geniş bantlarda haberleşme imkanına sahip ağ tabanlı bir yapı düşünülmektedir.
Gaziantep Makine Mühendisliği Bölümü öğrencisi. Savunma Sanayii ve Uluslararası İlişkiler Meraklısı
En Gelişmiş Radarlarda Bağımsızlığa Çeyrek Kala
Radar teknolojisinin gelişimi son yıllarda büyük bir hız kazanmıştır. Radarlardaki bağımsızlık düzeyi de sürekli olarak artmaktadır. Günümüzde, en gelişmiş radar sistemleri, kendi kararlarını alabilen ve hedefleri tanıyabilen özelliklere sahiptir. Bu durum, savunma ve güvenlik alanında önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilmektedir.
Radarlar, elektromanyetik dalgaları kullanarak çevrelerindeki nesneleri tespit eden ve izleyen cihazlardır. İlk olarak askeri amaçlar için kullanılan radarlar, günümüzde savunma ve güvenlik sektörünün yanı sıra uçak, gemi, araç ve hatta cep telefonu gibi birçok farklı alanlarda da kullanılmaktadır. Radarlar, hava trafik kontrolünden hava savunmasına, hırsızlık alarm sistemlerinden hava durumu tahminlerine kadar birçok alanda hayati öneme sahiptir.
İlk radar sistemleri, sadece nesnelerin varlığını tespit ediyor ve konumlarını belirli bir doğrulukla bildiriyordu. Ancak teknolojinin ilerlemesiyle birlikte, radarların özellikleri de gelişmeye başladı. Günümüzde kullanılan en gelişmiş radarlar, hedefleri tanıyabilme, hız ve yön tayini yapabilme, izleme ve izleme yeteneklerine sahiptir.
Bununla birlikte, en büyük ilerleme, radarların bağımsızlık düzeyinde yaşanmaktadır. Geleneksel radar sistemleri, insan operatörler tarafından kontrol edilmekte ve çıkan verilerin yorumlanması ve karar verilmesi operatöre bırakılmaktadır. Ancak, yapay zeka ve otonom sistemlerin gelişmesi ile birlikte, radarlar kendi başlarına karar verebilen ve hedefleri tanımlayabilen yapılara sahip hale gelmektedir.
Bu durum, radarların daha hızlı ve daha hassas veri işleme kabiliyetine sahip olmaları ve insan hatalarını en aza indirgemeleri anlamına gelmektedir. Aynı zamanda, daha geniş bir alanı izleme ve daha karmaşık hedefleri tanıyabilme yetenekleri sayesinde, radar sistemleri daha güvenli ve daha etkili bir şekilde çalışabilmektedir.
Bugün, savunma ve güvenlik sektöründe kullanılan radar sistemleri, savaş uçakları, gemiler, insansız hava araçları ve diğer askeri araçlarla entegre olarak çalışabilen gelişmiş özelliklere sahiptir. Bu radarlar, saldırı tehditlerini gerçek zamanlı olarak tespit edebilen ve savunma tedbirlerini otomatik olarak aktive edebilen özelliklere sahiptir. Ayrıca, diğer objelerin izlenmesi ve tehlikelerin tespit edilmesi için geniş bir yelpazede kullanılabilmektedir.
Sonuç olarak, radar teknolojisi hızla ilerlemekte ve bağımsızlık düzeyi sürekli olarak artmaktadır. En gelişmiş radarlar, kendi kararlarını alabilme ve hedefleri tanıyabilme özelliklerine sahip olmaktadır. Bu durum, savunma ve güvenlik alanında büyük bir dönüm noktası olarak kabul edilmekte ve radar sistemlerinin daha etkili, güvenli ve verimli bir şekilde çalışmasını sağlamaktadır. Gelecekte, radarların bağımsızlık düzeyinin daha da artması beklenmektedir ve bu da savunma ve güvenlik sektöründe önemli bir dönüşümü tetikleyebilir.
