Gökbey 2 motoru olgunlaşma testlerini başarıyla geçti
Türkiye’nin savunma sanayiinde ihtiyacı olan, aralarında genel maksat helikopteri ile insansız hava aracının (İHA) da bulunduğu araçların motor üretimini Eskişehir tesislerinde gerçekleştiren TEI’nin Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Akşit, TEI-TS1400 motorunun, Gökbey ile ilk insanlı uçuş öncesi tüm olgunlaşma testlerini tamamladığını söyledi.
Helikopterin ilk insanlı uçuş için hazırlanan ilk 2 motorun ay sonunda teslim edileceğini belirten Akşit, “Geçen sene içinde 1572 beygire kadar motor gücünü çıkardığımızı duyurmuştuk. Tabii ki olgunlaştırma testleri tam gaz devam etti. Geldiğimiz an itibarı ile insanlı uçuş öncesi TUSAŞ’ın bizden istediği bütün testleri tamamladık.
TUSAŞ tarafında da bir uçuş emniyet denetleme komitesi var, onun onayını bekliyoruz. Nasip olursa bu ayın sonunda kurul toplanıyor ve onay çıkar, diye bekliyoruz. İnşallah önümüzdeki birkaç ay içerisinde Gökbey helikopterimizi kendi motorumuzla, tamamen yerli ve milli olarak gökyüzünde görmeyi umut ediyoruz” dedi.
“Altyapımız zaten vardı”
Gökbey genel maksat helikopterine güç verecek olan TEI-TS1400 motorunun yerli ve milli imkanlarla olgunlaşma testlerine tabi tutulduğunu belirten Prof. Dr. Akşit, “Projeye başlarken TEI’nin altyapısı olarak kurulduğunda da 100 bin libre itkiye kadar motor test edecek devasa yapıda bir altyapımız zaten vardı ama helikopter motorunda daha sınırlıydı. Bir tane motor test alanımız (bremze) vardı, buna 5 tane daha ekledik.
Bunun sadece 1 tanesi ithal. Diğer hepsini kendimiz geliştirip yaptık. Şu anda motor geliştirme ve olgunlaştırma testlerimizi de bu yeni yaptığımız milli bremzelerimizde yapıyoruz. Yani aldığımız datanın, verinin her şeyinden eminiz” diye konuştu.
Milli Muharip Uçak hangardan çıktı
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından yürütülen ve Türkiye’nin en önemli teknoloji geliştirme projesi olan Milli Muharip Uçak, motor çalıştırarak hangardan çıktı.
Milli Muharip Uçak’ın Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde bulunan ve 2030’lu yıllardan itibaren kademeli devreden çıkartılması düşünülen F-16 uçaklarının yerini alması bekleniyor.
Milli Muharip Uçak’ın yerli ve milli bir motorla uçabilmesi için TEI’de bir ekip kurulduğunu anlatan TEI Genel Müdürü Prof. Dr. Akşit, sadece mühendis sayısının 300’e kadar çıktığını söyledi.
Prototip, imalat mühendisleri, test ve kalite grubuyla birlikte Milli Muharip Uçak’ın motoru için bini geçen ciddi bir personel gücüne sahip olduklarını kaydeden Akşit, şunları söyledi:
“Sanayi Başkanlığımızın bir yıl kadar önce açtığı ihalenin sonuçları daha açıklanmadı ama biz TEI olarak bu motorlarda en büyük, en güçlü ekiplerden biriyiz. TR Motor firması ile beraber çalışmalara başladık. Şu anda Milli Muharip Uçak’ın motoru için çalışan mühendis sayımız 200-300 arası bir sayıya ulaştı. Prototip ekibimiz, imalat mühendislerimiz, test grubumuz, kalite grubumuz da var.
Bunların verdikleri desteği de düşünürseniz aslında bini geçen ciddi bir personel gücümüz var ve hızlıca büyüyor. Şampiyonlar ligine gerçek manada ilk türbinli jet motorumuzu yaparak ve prototipini teslim ederek çıkmıştık. Bunu ilk uçuşla beraber tescillemiş olacağız. Artık şampiyonlar ligine çıktığımızı Türkiye’nin de TEI vasıtası ile bu zor teknolojiye artık dünyada sahip olan 4-5 ülkeden birisi olduğunu tescillemiş ve dünyaya da göstermiş olacağız.”
“Sonbahar gibi ilk motorumuz bitmiş olacak”
Bu yıl içindeki en büyük hedeflerinin, Gökbey helikopterinin kendi motoruyla uçurmak olduğunu ifade eden Akşit, şöyle devam etti:
“Sertifikasyon ile ilgili uzun testlerimiz olacak. Bunlar TUSAŞ’ın bizden uçuş öncesi istediği son testler. Bundan sonra da tamamen güvenli olduğundan emin olmak için araçla birlikte de uzun bir sertifikasyon süreci var. İkinci büyük hedefimiz, 2023 yılında TEI-TF6000 motorumuzun ilk prototipini çalıştırmak. Ufak tefek gecikmeler oluyor ama bu yıl için hedefimiz devam ediyor. İnşallah sonbahar gibi ilk motorumuz bitmiş olacak.
TEI olarak biz son 10 yılda özellikle devletimizin ihtiyacı olan bu havacılık motorlarında gerçekten iyi yola kat ettik. Şu anda binlerle ifade edilen güzel bir mühendislik ekibi kurduk ve kendi gençlerimizi yetiştirdik. Artık kalıcı bir şekilde bu teknolojiyi TEI olarak ülkemize kazandırdığımızı düşünüyorum.
Bizim birinci önceliğimiz milli ihtiyaçları karşılamak. Devletimizin bir hayli ihtiyacı var yani, helikopter motoru bitince milli muharip uçak var. HÜRJET’in motoru ithal, HÜRKUŞ’un motoru ithal, gemilerimizin motoru var.
Bunları tedarik edip takabiliyorsak tabii ki bir sorun yok ama zaman içinde yavaş yavaş yeni geliştirdiğimiz savunma sistemlerinin artık bizim burada geliştireceğimiz milli motorlarla uçması, çalışması, yüzmesi en büyük hedefimiz.”
Gökbey 2 motoru, Türkiye’nin ilk yerli helikopteri olan T625 Gökbey Helikopteri için üretilen bir motor. Olgunlaşma testleri ise motorun, üretim aşamasından sonra gerekli performans standartlarını karşılayıp karşılamadığını ölçmek için yapılan testlerdir. Gökbey 2 motoru, bu testleri başarıyla geçerek Türk havacılık sektöründe büyük bir başarıya imza attı.
Gökbey 2 motorunun olgunlaşma testleri, motorun üretim aşamasındaki tüm fonksiyonlarının doğru çalıştığından ve motorun performansının uçuş koşullarında yeterince yüksek olduğundan emin olmak için gerçekleştirildi. Bu testler, motorun emisyon değerleri, yükseklik performansı, maksimum yükseklik kapasitesi, acil durum performansı, pervane ters dönme testleri ve buzlanma testleri gibi çeşitli özelliklerinin ölçülmesini içerir.
Yapılan testler sonucunda Gökbey 2 motorunun tüm standartların üzerinde bir performans sergilediği belirlendi. Bu motor, 2000 beygir gücüne kadar üretebildiği enerjiyle oldukça yüksek hızlara ulaşabilen, yüksek irtifalarda bile güçlü bir performans gösteren bir motor oldu. Ayrıca, Gökbey 2 motoru o kadar güçlü ki, 3000 metre yükseklikte bile helikopteri kontrol edebilir.
Gökbey 2 motorunun başarılı olgunlaşma testleri, Türk havacılık sektöründe büyük bir başarı olarak kabul edilir. Bu motor, T625 Gökbey Helikopteri için yapılan ve üretimden çıkan ilk Türk helikopter motorudur. Bu başarı, Türk havacılık sanayinin büyüyüp gelişmesinde önemli bir rol oynayacak ve Türk havacılık sektörünün saygınlığını artıracaktır.
Sonuç olarak, Gökbey 2 motoru olgunlaşma testlerini başarıyla geçerek Türk havacılık sektörüne yeni bir düzeyde katkı sağlamıştır. Bu motor, T625 Gökbey Helikopteri için üretildiği gibi, Türk hava araçları için de uygun bir motor seçeneği olarak öne çıkıyor. Bu başarı, Türk havacılık sektöründeki saygınlığımızı artıracak ve uluslararası alanda daha fazla tanınmamıza yardımcı olacaktır.
