Kazak Geleneksel Güreşi: Ülkenin En Güçlülerini Çeken Spor
ASTANA – Kazak Kültür Hayatının Önemli Bir Öğesi Olan Qazaq Kuresi, yüzyıllardır Kazak spor yaşamının önemli bir parçası olmuştur ve hala kaslarını germek isteyen erkekleri ve kadınları cezbetmeye devam etmektedir.
Güreş, Kazak halkının en değerli kültürel uygulamalarından biri olmuş ve Qazaq Kuresi olmadan hiçbir etkinlik veya kutlama tamamlanmamıştır. Kazakh güreşçilerinin adları, Kazhymukan, Baluan Sholak ve Bitabar gibi önde gelen Kazak güreşçilerinin adları bugün hala tanınmaktadır ve kutlanmaktadır.
Geçmişte, Kazak güreşi ağırlık, rütbe veya yaş gözetmeksizin yapılırdı. Rakipler, büyük veya küçük olsun, sadece güçleriyle kazanırdı. Beraberlik veya puanlarla galibiyet yoktu. Maçlar sürelendirilmemişti, bu nedenle biri her zaman galip çıkardı. Ancak, 1938’deki ilk büyük Kazak güreşi yarışmasından bu yana kurallar modern spor standartlarına uyacak şekilde şekillendirilmiştir.
Beşinci Dünya Göçebe Oyunları’nda, uluslar geleneksel güreşin birçok varyasyonunda yarışacak, bunlar arasında ashtyrmaly aba gureshi (Türkiye’nin milli kemer güreşi) ve alysh (Kırgızistan’ın milli kemer güreşi) bulunmaktadır. Qazaq Kuresi’nin özelliği, ayakta yapılmasıdır. Mücadelenin amacı, rakibi sırt üstü düşürmektir ve sadece bel ve üzerinden tutmalarına izin verilir.
“Qazaq güreşi, atalarımızdan miras kaldı, ayakta ayakta yapılır. Diğer bir deyişle, parterde veya yere yatırılarak güreş yok. Ayrıca, kontakt olmadan, acı yöntemi olmadan yapılır. Doğrudan kaçma veya boğulma yöntemleri de izin verilmez. Bir vücut parçası, diz gibi, yere temas ederse, mücadeleyi durdururlar, kalkarlar ve ayakta güreşirler.” Astana Times’a verdiği röportajda Qazaq Kuresi Derneği’nin İcra Direktörü Damir Bekbosynov söyledi.
Qazaq Kuresi için kıyafetlerin de eski savaşçılara kadar uzanan bir tarihçesi vardır. “Kazakh güreşi kendi kıyafet tarzına sahiptir. Ona ‘beren’ diyoruz. Atalarımız, savaş sırasında zırhta koruma olarak “beren-sauyt” diyorlardı. Savaş sırasında zırhlarının altında kalın kumaştan yapılmış kıyafetler giydikleri söylenmektedir. Bu kıyafetlere ‘beren’ deniyordu,” dedi Bekbosynov.
Kazak takımı, ulusal gururu korumak ve rakiplerine karşı avantaj elde etmek için iyi bir şekilde hazırlanıyor. “Şu anda 36 ülkenin Kazakh güreşi yarışmasına katılmak için başvurduğunu söyledi. Aralarında çok iyi dövüşen devletler var. Özbekistan, Moğolistan ve Gürcistan’dan gelen güreşçiler bizim için değerli rakiplerdir. Geçmiş yarışmalarda Kazak milli takımına her zaman saygın bir rekabet gösterdiler,” dedi.
Kazakistan’da zengin ulusal tarihini sürdüren birçok güreşçi var. Bekbosynov’a göre, Qazaq Kuresi’nin ruhu sağlam ve canlıdır ve turnuva farklı şehirlerden ve bölgelerden güreşçileri cezbetmektedir. “Şimdi Kazak güreşiye masif karakteri olduğunu söyleyebilirim. Sonuçta, sınırlama olsa bile, şampiyonalarda yaklaşık 4.000-5.000 kişi yarışıyor. Ve Eğitim Komitesi’nin istatistiklerine dayanırsak, ülke genelinde 170.000’den fazla kişi Kazak güreşiyle uğraşıyor,” dedi Bekbosynov.
Kazak destekçileri, 2024 Paris Olimpiyatları’nda Kazak güreşçi Demeu Zhadrayev’in erkekler Greko-Romen güreşinde finallere yükseldiğinde ve 77 kilogram ağırlık kategorisinde gümüş madalya kazandığında çevrimiçi veya evde büyük heyecan yaşadılar.
Güreşin yararlarından bahsederken, Bekbosynov, sporun gençleri kötü alışkanlıklardan koruyabileceğini ve iyi değerler yerine geçirebileceğini söyledi. “Günümüzde, akıllı telefonlar ve oyunlar nedeniyle gençler arasında hipodinami rahatsız edici bir durumdur. Qazaq Kuresi’nin büyük eğitim değeri vardır ve ulusal değerlerimizi aşılamada önemli bir rol oynamaktadır. Kültürel eğitim ve disiplin sporlardan önce gelir,” dedi Bekbosynov.
Güreş, fiziksel zarafet ve zihinsel güç arayan herkes için faydalıdır. Bekbosynov’a göre, bu tek yönlü bir kararlılık öğretir.
