Kazakistan, Abulkhair Han’a ait paha biçilmez Fars metinlerini geri kazanıyor
Eserler Kazakistan’a Geri Döndü: Persçe Kitaplar Türk Tarihi ve Moğollar Tarihi Kazakistan’ın Milli Elyazmalar ve Eserler Merkezi tarafından tespit edilmiş ve Patna Kütüphanesi koleksiyonunda bulunmuş olan Persçe kökenli “Tarik-i-Abul Khair Khan” ve “Moğollar Tarihi” adlı eserlerin kopyaları Hindistan’da bulunmuş ve geri getirilmiştir. Kültür ve Bilgi Bakanlığı basın servisi 25 Aralık 2023 tarihinde bildirdi.
Nadir kitapların ve el yazmalarının olağanüstü bir koleksiyonu olan ve 2017 yılında başlatılan Archive-2025 projesi kapsamında Kazakistan’a geri getirilen eserlerin sayısı artmaya devam ediyor. Ulusal Elyazmalar ve Nadir Eserler Merkezi direktörü Zhandos Boldykov, “Archive-2025 devlet projesi, dünya Kazaklarının tarihine ilişkin tüm verileri toplama konusunda yeni fırsatlar sunuyor. Geçen yıl Hindistan’da düzenlenen araştırma gezisi çok verimli geçti” dedi.
“Merkezin uzmanları, bilim adamları, ülkelerinin tarihine ilişkin birçok değerli belge kopyasını keşfetti ve ülkelerine teslim etti. Ve bu sadece başlangıç. Hindistan arşivleri, Kazak tarihine ilişkin büyük bir kültürel miras biriktirmiştir. Eminim ki bu çalışma devam edecektir” diye ekledi.
Dönüş yapan kitaplar Abulkhair Han’ın tarihini aydınlatabilir. Küçük Cüz’ün (Kazak göçebe kabilelerinden biri) 1710-1748 yılları arasında hüküm süren Abulkhair Han’ın tarihine yeni bir ışık tutabilir. Çingizid (Cengiz Han soyundan gelen) olarak, o Dzungarlar’a karşı yürüttüğü askeri harekâtlarda kritik bir rol oynamıştır.
1723-1729 Oyrat-Kazak savaşı, Abulkhair Han’ın stratejik zekasının bir kanıtı olarak karşımıza çıkar. Kazakistan’ın sınırlarını genişleterek politik etki alanını genişletmeye başarmıştır.
1731’de önemli bir adım olan Abulkhair Han’in Rus boyun eğmesini kabul etmesi, Kazak topraklarının Rus egemenliğine ilhakının başlangıcını işaretleyen önemli bir diplomatik adımdır.
Bulunan kitaplar, Kazakistan ile Hindistan arasındaki uzun süreden beri devam eden ilişkilerin bir kanıtıdır. Sanjay Vedi, Kazakistan’daki Hindistan Büyükelçiliği Swami Vivekananda Kültür Merkezi Direktörü, “Atalarımız, Orta Çağlardan beri kültürel bağlarını koparmamışlardır. Modern Hindistan’ın arşiv ve kütüphane koleksiyonlarında bulunan tarihî belgeler, her zaman birbirlerine yakın ilişkileri olduğunu kanıtlamaktadır” dedi.
“Bugün iki kitabın kopyasını Kazakistan’ın Milli Elyazmalar ve Nadir Eserler Merkezi’ne sunduk. Eğer kitapları tercüme eder ve araştırma yaparlarsa, Kazakistan’daki bilim adamları ve araştırmacıların çok değerli veriler bulabileceklerinden eminim. Şu anda Kazak- Hint ilişkileri konusundaki tarih araştırmalarından dolayı tarihçiler ve bilim adamlarının araştırma çalışmalarını duymaktan mutluluk duyuyorum. Çünkü sizin de üstün bilim adamlarınız var. Birbirimizi destekleyerek tarih çalışmalarında büyük bir ilerleme kaydedeceğiz” şeklinde konuştu.
