Kazakistan, Çin ve İran ile Cesur Projeleri Uygulamayı Hedefliyor
ASTANA – 4 Temmuz’da düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Zirvesi son derece verimli geçti. Bu zirve, Kazakistan için önemli projelerin ortaya çıkmasına öncülük eden ikili görüşmelere olanak tanıdı. Zirve, hayati belgelerin kabulünün yanı sıra, Kazakistan’ın İran ve Çin ile umut vadeden ortaklıklar kurmasına da tanıklık etti ve çeşitli işbirlikçi girişimler konusunda anlaşmalar sağlandı.
İranlı şirketler büyük hidrolik yapılar inşa etmeyi planlıyor
Su Kaynakları ve Sulama Bakanı Nurzhan Nurzhigitov’un, İran Enerji Bakanı Ali Akbar Mehrabian ile görüşerek yeni hidrolik yapıların inşası ve sulama suyu maliyetlerinin azaltılmasını tartıştığı bildirildi. Mehrabian’a göre, İranlı şirketler Orta Asya’da ve özellikle Kazakistan’da, Bakhtiari barajı ve hidroelektrik santrali gibi hidrolik yapıları inşa etmek için büyük ölçekli projeler uygulamayı amaçlıyorlar. İran, Kazakistan’a modern teknolojilerle sulama suyu taşıma konusunda yardımcı olmaya hazır ve bu da buharlaşmadan kaynaklanan kayıpları önemli ölçüde azaltacaktır. Bu sorun genellikle ülkenin güney bölgeleri için geçerlidir.
Nurzhigitov’a göre, ülkenin gerekli düzenleyici çerçeveyi oluşturması, mevcut rezervuarları ve sulama sistemlerini restore etmesi ve yeni rezervuarlar inşa etmesi gerekmektedir.
Nurzhigitov, “Sel baskınları ülkenin yeni rezervuarlara ihtiyaç duyduğunu ve sel sularını etkili bir şekilde taşıyacak ve daha sonra kullanım için saklayacak şekilde rezervuarlar inşa etmesi gerektiğini gösterdi. İranlı şirketler kendi ülkelerinde çok başarılı projeleri hayata geçiriyorlar. Yürütülen çalışmaların etkinliğini görerek, İran’lı meslektaşlarımızla yakın ve uzun vadeli işbirliğine ilgi duyuyoruz.” dedi.
Kazakistan, Çin ile eğitim işbirliğini güçlendirmeyi kabul etti
Kazakistan Milli Eğitim Bakanı Gani Beisembayev ve Çin Milli Eğitim Bakanı Huai Jinpeng, teknik ve mesleki eğitim alanında işbirliği yapma konusunda anlaştı. Khabar TV kanalına göre, Kazakistan’daki kolej öğrencileri ve öğretmenlerinin Çin’de staj yapma imkanı olacak.
Bugün, Kazakistan’daki kolejlerde 500.000’den fazla öğrenci eğitim görmekte, bunların %70’i ücretsiz olarak eğitim almakta. Şimdi, çift diploma eğitimi alma fırsatı olacaklar. Ayrıca, ülkeler arasında değişim programları ve kolejlerin yenilikçi gelişimi için bir dizi proje uygulanacaktır.
Beisembayev, “Kazakistan, teknik ve mesleki eğitim alanında birçok yeniliği hayata geçiriyor. Bu da yerli uzmanların niteliklerini artıracak, güçlü bir personel havuzu oluşturacak ve istihdamı sağlayacak. Ayrıca, öğretmen kadromuzun niteliklerini artırmak için yetkinlik merkezleri oluşturmak için spesifik anlaşmalara ulaştık.” dedi.
Ayrıca, Çin’in ŞİÖ üye ülkelerine bir sonraki üç yıl içinde 1.000 Çince öğretmenler için burs ve Çince dil yarışma yaz kampları için 3.000 kontenjan sağlamaya hazır olduğu belirtildi.
Kazakistan Bilim ve Yükseköğretim Bakanı Sayasat Nurbek’e göre, Kazakistan’ın önde gelen devlet üniversitelerinde Çince öğretimi için özel bölümler oluşturulacaktır. Çince, ikinci dil olarak tavsiye edilecektir.
Kazakistan, Çin ile uzay endüstrisini geliştirmeyi kabul etti
Kazakistan Dijital Kalkınma, İnovasyon ve Havacılık Sanayi Bakanlığı ve Çinli ortaklar, ŞİÖ zirvesinin yan etkinlikleri kapsamında birkaç belge imzaladılar. Dijital Kalkınma, İnovasyon ve Havacılık Sanayi Bakanı Zhaslan Madiyev’in 4 Temmuz’daki Facebook gönderisine göre, teknik ve ekonomik işbirliği anlaşmasına göre, Kazakistan uzay endüstrisini geliştirmek için Çin’den 100 milyon yuan (13.7 milyon ABD doları) hibe alacak. Projeler şu anda görüşme aşamasındadır.
Kayda değer bir şekilde, hesaplamalı astronomi ve modelleme geliştirilmesi, bilimsel ve teknik altyapının güçlendirilmesi ve Çin’deki üretim tesislerinde eğitim ve staj programlarının düzenlenmesi planlanmaktadır.
İmzalanan diğer bir anlaşma, Uluslararası Ay Araştırma İstasyonu (ILRS) oluşturma ve işletme konusunda işbirliğini sağlamayı içermektedir. Kazak uzmanlar, derin uzay keşfi için yüksek teknolojilerin kullanımı konusunda deneyim kazanacaktır. Böylece, Ghalam LLP ve Fesenkov Astrofizik Enstitüsü yerli bir ay teleskobu geliştirmeyi planlamaktadır.
Kazak Bakanı Zhaslan Madiyev, “Araştırma sonuçları, genç uzmanların matematiksel modelleme, mühendislik analizi, hassas mekanik, malzeme bilimi, uzay enstrümantasyonu ve astrofizik alanlarında eğitim düzeyinin artmasına katkı sağlayacaktır.” dedi.
