Kazakistan Sinema Endüstrisi: Yerli Yapımların Gişe Başarısı
Kazakistan Film Endüstrisi Yükselişte: Yerli Yapımlar Geliri Arttırıyor
ASTANA — Kazakistan’ın film endüstrisi dikkate değer bir büyüme yaşıyor ve yerli yapımların 2024 yılında gişe gelirlerinde yüzde 30’luk bir artış sağlamasıyla sürüyor. Yabancı filmler tarafından gölgede bırakılan yerel sinema şimdi özel yatırımcıları, devlet girişimlerini ve uluslararası işbirliklerini çekerek ülkenin eğlence alanında yeni bir döneme yol açıyor.
Alexander Aksyutits, Top Pro Cinema CEO’su, 2024 yılında gişe gelirlerinin bir önceki yıla göre yüzde 30 artarak 22 milyar tenge (43.7 milyon dolar) seviyesini aştığını belirtti.
“Ancak geçen yılın en yüksek gişe hasılatını elde eden ilk 20 filmine baktığınızda, yüzde 70’i yerli yapım oldu. Sadece birkaç yıl önce yabancı filmler gişe gelirlerimizi domine ediyordu. Bu değişim özel yatırımcılardan artan ilgi çekiyor ve en azından eşit önemde devlet finansmanında olumlu değişikliklere yol açıyor,” dedi Aksyutits, 18 Mart’ta hükümet toplantısında.
Sovyet stüdyolarından modern yapımlara sinema mirası
Kazakistan’ın film endüstrisi 20. yüzyılın başlarına dayanıyor. Ülkede filmler yapma konusundaki ilk organize girişim olan Alma-Ata haber bülteni stüdyosunun 1934 yılında kurulduğu biliyoruz. Erken dönemlerden bir kilometre taşı olan “Amangeldy” (1938), Moisey Levin’in yönettiği ve Yelubai Umurzakov’un başrolde olduğu, sivil savaş kahramanı Amangeldy Imanov’un hayatını anlatan bir filmdi.
II. Dünya Savaşı sırasında, Kazakistan Sovyet sinemasında önemli bir rol oynadı ve Mosfilm ve Lenfilm gibi büyük stüdyolar Almatı’ya taşındı. 1941 ve 1944 yılları arasında, şehir tüm Sovyet filmlerinin %80’ini üretti. 1960 yılında, Almatı merkezli stüdyo Kazakhfilm olarak yeniden adlandırıldı ve ünlü yönetmen ve oyuncu Shaken Aimanov’un bu gelişmede önemli bir rol oynamıştı.
Kazakistan’ın bağımsızlığının ardından, film endüstrisi ekonomik istikrarsızlık nedeniyle zorluklar yaşadı. Ancak 2005 yılında, ülkenin ilk büyük aksiyon filmi olan “Nomad”ın yayınlanmasıyla Kazak sinemasının manzarası değişti. Bu dönem, “Moğol” (2007) ve “Myn Bala” (2011) gibi tarihi epik filmlere ve çağdaş hikayelere yeniden odaklanmayı gördü.
Uluslararası işbirlikleri ve genişleyen küresel erişim
Kazakistan’ın küresel film endüstrisindeki varlığı büyümekte ve Hollywood profesyonellerini içeren birkaç proje bulunmakta. 18 Mart hükümet toplantısında, Salem Entertainment CEO’su Igor Tsai, şirketin büyük uluslararası figürlerle ortaklıklarını vurguladı.
“Bu yıl, Jackie Chan, Oscar ödüllü Amerikalı yapımcılar ve Timur Bekmambetov ile benzersiz bir yapay zeka teknolojileri içeren bir projeyle ortak yapım projeleri başlattık,” diyen Tsai, şirketin içerik oluşturma ve dağıtım alanında uzmanlaştığını belirtti.
Tsai ayrıca Salem Entertainment’ın Kazakhtelecom ve TV+ markasıyla işbirlikleri aracılığıyla 700.000 abone kazandığını bildirdi.
Kazakistan televizyon endüstrisi de uluslararası ilgi kazanıyor ve Rusya, Almanya, İrlanda, Türkiye, Güney Kore ve Birleşik Krallık’a diziler ihraç ediliyor.
“Yurt içi ve yurt dışı yayın platformları endüstride hızlı bir büyümeyi tetikledi. Bugün yılda yüzlerce dizi üretiyoruz ve birçoğu çevrim içi milyonlarca izlenme alıyor,” diye ekledi Aksyutits.
Son iki yılda, Kazak yayıncıları Khabar ve Qazaqstan 30’dan fazla diziyi uluslararası alıcıya satarken, Alman medya devi ZDF Kazakh içeriğinin dünya çapında dağıtımına ilgi gösteriyor.
Film finansmanında şeffaflık için dijitalleşme
Hızlı genişleme rağmen, finansman ve üretim verimliliği konusunda zorluklar devam ediyor. Kazakistan’ın Dijital Kalkınma, Yenilik ve Havacılık Endüstrisi Bakanlığı, hükümet finansmanında şeffaflığı ve hesap verebilirliği iyileştirmek için yeni dijital araçlar uygulamaktadır.
Bakan Zhaslan Madiyev, hükümetin 2019 ve 2023 yılları arasında desteklemek için 98 yerli film projesine 19 milyar tenge (37.7 milyon dolar) ayırdığını ancak bunlardan yalnızca 23 filmin sinemalarda gösterime girdiğini ve toplamda 1.5 milyar tenge (2.98 milyon dolar) kazandığını bildirdi.
“Mevcut bütçe tahsisindeki verimsizlikleri ortaya koymaktadır. Dijital sistemler, kamu fonlarının daha iyi denetlenmesini ve etkinliğini sağlayacak,” dedi Madiyev.
Kültür ve Bilgi Bakanı Aida Balayeva, finansal şeffaflığı artırmak ve gişe gelirlerinin adil dağıtımını sağlamak amacıyla ulusal bir film izleme sistemi olan e-Kino’nun geliştirildiğini duyurdu.
Yapay zeka ve büyük veriyi entegre etmeyi amaçlayan e-Kino sistemi, hükümet fonlarının düzenlenmesini, bürokratik gecikmelerin ortadan kaldırılmasını ve finansal şeffaflığın artırılmasını hedeflemektedir.
“E-Kino, sinema gişe sistemlerinden gerçek zamanlı veri toplamakta ve gişe gelirleri, seyirci sayıları, bölgeye göre seyirci sayıları, bilet satışları ve film performansını tür, dil ve ülke kökenine göre izleyiciye sunmaktadır,” açıklamasında bulunan Balayeva.
Şu anda pilot aşamada olan e-Kino, ülkenin 103 sinemasından 68’ine bağlıdır ve 30.4 milyon tenge (60,340 dolar) gişe geliri ve 20,310 bilet takip etmektedir. Sistem, tam ölçekli uygulamadan önce siber güvenlik testlerinden geçmektedir.
