Kazakistan, Ulusal Ordunun Kurucu Mimarı Sagadat Nurmagambetov’un 100. Yılını Kutluyor
ASTANA – Kazakistan, ilk Savunma Bakanı olan ve ulusal ordu gücünün temellerini atan Sagadat Nurmagambetov’un 100. yaşını kutluyor. Parlak askeri kariyeri II. Dünya Savaşı’ndan Sovyetler Birliği’nin çöküşüne ve bağımsız bir Kazakistan ulusal ordusunun kurulmasına kadar uzanıyor.
Nurmagambetov, Akmola Bölgesi’ndeki Enbek köyünde 1924 yılında doğdu. Çocukluğu zordu. Küçük yaşta babasını ve daha sonra annesini 1932 kıtlığına kaybetti. Nurmagambetov, sadece sekiz yaşındayken büyük kardeşi Sagit’in himayesine girdi. II. Dünya Savaşı patlak verdiğinde, 1942’de Sagit orduda görev aldı ve çatışmanın ilk günlerinde Pskov şehrini savunurken hayatını kaybetti.
II. Dünya Savaşı’nın başlangıcında 18 yaşında olan Nurmagambetov, bir makineli tüfek okuluna kaydoldu. Eğitimini tamamladıktan sonra 1943 yılında cepheye gönderildi ve Krasnodar bölgesinin, Ukrayna’nın, Moldova’nın, Batı Beyaz Rusya’nın ve Polonya’nın kurtuluşuna katıldı. Albay rütbesinde ve bir tüfek taburunu yönetirken, Berlin’deki Reichstag’ın, Hitler’in Reich Şansölyelik binasının fethine katıldı.
1945 yılında, Polonya’daki düşman savunmalarını delmekte ve Polonya’nın Pilica nehrini geçmekte gösterdiği örnek görevler nedeniyle Nurmagambetov, Sovyetler Birliği Kahramanı unvanını aldı.
Sivil yaşama geri döndükten sonra, Moskova’daki Frunze Askeri Akademisi’nde üç yılını eğitim alarak sahada kariyerine devam etti. Çeşitli personel ve komuta pozisyonlarında hizmet verdi: Kıdemli subaydan kurmay başkanı, Orta Asya askeri bölgesi birliklerinin yardımcı komutanı ve Macaristan’daki Güçler Güney Grubu birliklerinin ilk yardımcısı.
Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra Nurmagambetov, önce 1991’de Devlet Savunma Komitesi Başkanı olarak atandı ve bir yıl sonra Savunma Bakanı oldu. Savunma bakanı olarak, Nurmagambetov, yeni kurulan bağımsız bir ülkede yeni kurulan ulusal silahlı kuvvetleri eğitmekle görevlendirildi. Askeri uzmanlardan oluşan yüksek kalifiye bir taban oluşturma konusundaki en büyük katkısı oldu.
“Büyük Vatanseverlik Savaşı’nın ve yıllarca orduda hizmet etmenin ilk ve temel dersi, askere daha yakın olmaktır. Onu sevmek ve ona kendi oğlunuz veya kardeşiniz gibi bakmak önemlidir. Nazik bir söz, bir gülümseme çok şey ifade edebilir. Onlar bir bahar gibidir: saf ve sonsuz,” dediği söylediği bir röportajda.
Erken yıllara geri dönerek, bu dönemin savaş sırasında hissedilen yoğunluğa kıyasla hiçbir şeye benzemediğini dile getirdi.
“İnanmayacaksınız, Sovyetler Birliği’nin çöküşüyle, ülkemizin silahlı kuvvetlerinin oluşturulmasına temel taşını atarken yaşadığımız gerilim, neredeyse bir savaşa denk bir gerilime sahipti. Sanki cephe hattındaydım. Sovyetler Birliği’nin çöküşüyle, bazı generaller ve subaylar atalarının topraklarına gittiler, komutanı olmayan birimler vardı. Ayrıca, muharebe malzemelerinin ve ekipmanların bütünlüğünü korumak önemliydi,” dedi Nurmagambetov.
Nurmagambetov, 2013 yılında 89 yaşında hayatını kaybetti.
“Eğer faşizmin yenilgisine, Sovyet devletinin savunma kabiliyetini güçlendirmeye, Kazak ordusunun oluşturulmasına belli bir katkıda bulunduysam, vatana olan görevimi yerine getirdiğimi düşünüyorum,” diye yazmıştı.
