Kazakistan’ın Benzersiz Düğün Geleneklerini Keşfedin
Kazakistan’da Düğün Gelenekleri
ASTANA – Kazakistan’da bir düğün yalnızca tek bir etkinlik değil, tören öncesi ve sonrasında gözlenen bir dizi gelenektir. Kazaklar için evlilik, yüzyıllardır aktarılan her biri kendi anlamını taşıyan geleneklere derinlemesine köklüdür.
Kazakların izlediği temel geleneklerden biri olan “adat”, aynı klan üyeleri arasındaki evliliği yedinci nesle kadar yasaklar. Bu nedenle, birçok Kazak, bu kurala uymalarını sağlamak için soy ağaçlarında iyi bir şekilde bilgi sahibidir.
Evlilik öncesi gelenekler
Geçmişte, Kazaklar bazen çocukları doğmadan önce gelecekteki evlilikleri düzenlerlerdi. Bir aile bir oğlun ve diğer bir ailenin bir kızın sahip olduğu durumda, çocuklarının birlikteliğini taahhüt edebilirlerdi. Bu önceden evlilik yapanlar “bel kuda” olarak bilinirdi. Eğer düzenleme çocukların doğumundan sonra ama hala bebeklikteyken yapılırsa, evlilik yapanlar “beşik kuda” olarak adlandırılırdı.
Geleneksel olarak, evlilik düzensiz olarak gerçekleşirdi. Damat ailesi özel bir elçi, yani “zhaushy”, gönderirdi. İyi niyetleri göstermek için “kargybau” olarak bilinen sembolik bir hediye getirirdi, genellikle bir at veya başka değerli bir eşya. Gelin, saflığı ve dürüstlüğü simgeleyen beyaz bir baykuş tüyü, yani “ukitagar”, alırdı. Anlaşma, gelinin babasının elçiye bir şapan [töreni örtüsü] vermesiyle sonuçlandırıldı. Ardından, damadın babası resmi olarak gelinin ailesini ziyaret ederdi anlaşmayı sonuçlandırmak için. Babalar kendilerini tanıtır ve düğün masrafları ve çeyiz dahil olmak üzere şartları, pazarlık ederlerdi.
Bugün, evlilik tanıtıcısı, yani “kuda tusu”, daha kolaydır. Damadın babası, teklife dair bilgilendirilir ve damat, babası ve yakın akrabalarından oluşan küçük bir grup eşliğinde gelinin ailesiyle buluşur.
Evlilik yapanlar, hediyelerin de bulunduğu büyük bir tören çantası olan “korzhyn” getirirler; bu, iki aile arasında iyi niyeti simgeler. Damatın ailesi tarafından “kiit” adı verilen ek hediyeler de sunulur ve en değerli olanlar gelinin ebeveynlerine sunulur.
Başka bir önemli adet olan “syrga salu” veya küpeler takma, evlilik yapma sırasında veya ayrı bir etkinlik olarak yapılabilir. Bu, kızın artık resmi olarak nişanlandığı anlamına gelir. Damadın annesi, gelinin kulaklarına küpeler takar, böylece onu ailenin bir parçası olarak kabul ettiğini simgeler.
Gelinin uğurlanması
Gelinin ayrılışı, yani “kyz uzatu”, en eski ve anlamlı Kazak düğün geleneklerinden biridir. Bu, gelinin ailesinin kızlarının kocasının evine katılması anını işler. Gelinin ebeveynleri, yakın arkadaşlarını ve akrabalarını davet ederek vedalaşma partisine ev sahipliği yapar. Damat tarafı genellikle 15-20 temsilci gönderir. İyilik dileklerinde bulunanlar, gelinin yeni yolculuğu için hayırlar dilerler. Gelinin ailesi etkinliğin masraflarını karşılar ve çekirdekten ayrılışının haysiyetle olmasını sağlar.
Bu etkinlik bir düğünü anımsatır ancak sıcak ve sevgi dolu bir atmosferde gelinle vedalaşmayı odaklar. Bu geleneklerden biri olan “ak zhol” töreninin önemli bir kısmıdır; burada düzgün ve mutlu bir evli yaşamı simgelemek için beyaz bir kumaş yolun serildiği görülür. Damat, bu yoldaki sonunda, gelini ailesine hoş geldin demeye hazır bir şekilde bekler. Gelinin, arkadaşları veya akrabaları tarafından icra edilen bir veda şarkısı olan “syngsu” söylenir.
Gelinin ayrılması, ebeveynler için hem acı hem de tatlıdır; çünkü kızlarının evi terk ettiği anlamını taşır. Tören, gece yarısından önce sona erdirilir; bu, tarihsel olarak güvenliği sağladı ancak şimdi bir gelenek meselesidir. Gelin ayrılırken geriye bakmamalıdır, çünkü bu, evliliğe uğursuzluk getireceğine inanılır.
Gelinin çeyizi, ev eşyalarını, elbiseleri ve mobilyaları içerir ve genellikle yeni evine gönderilir. Bu gelenek, kızın ailesinin sevgi ve desteğini simgeler ve hayatında yeni bir bölüm açarken.
Ana düğün töreni
Ana düğün kutlaması veya “uilenu toi”, damadın evinde gerçekleşir. Konuklar gelin ve damattan önce gelir ve tören, geleneksel bir tebrik ve iyi dilekler şarkısı olan “zhar-zhar” ile başlar.
Düğün sırasında gelinin yüzü bir beyaz şal ile örtülür ve “betashar” törenine kadar kapalı tutulur. Bu ritüelde, akyn (bir halk ozanı) dombra çalar ve damadın ailesinin övgülerini söylerken gelinin ailesini sayar. Akyn her bir akrabayı adlandırdıkça, gelin saygı göstergesi olarak eğilir. Bu eğilmeler, “salem salu” olarak bilinir ve yeni ailesine olan resmi teşekkürü ifade eder. Damadın akrabaları, gelinin ortaya çıkmasına karşılık “korimdik” adı verilen parayla ödüller verir.
Nesilden nesile devredilen betashar şarkısı, gelinin katıldığı ailenin geleneklerini ve değerlerini belirtir. Şarkının sonunda akyn, gelinin peçesini kaldırır ve törenin sona erdiğini işaretler.
Evlenme sonrası yaşam
Düğünden sonra, gelin eşinin akrabalarını ziyaret eder ve saygı göstergesi olarak hediyeler getirir. Bu dönem boyunca, davranışları ve yetiştirilmesi titizlikle gözlemlenir. Kelin chai olarak bilinen bir temel gelenek, yaşlı kadınların gelinlerin çay servisi yeteneklerini değerlendirdiği durumu içerir.
Evli bir kadından, kayınpederinin yaşlı akrabalarına isimleriyle hitap etmemesi beklenir. Bunun yerine, onlar için saygılı ve sevgi dolu lakaplar oluşturur. Bu gelenek, “at tergeu” olarak bilinen ve bazı bölgelerde hala uygulanan, zeka, saygı ve beceriyi gösteren bir gelenektir. İsimler, akrabanın kişiliğini yansıtmalıdır; bu da gelinin zekasını ve taktını erken bir şekilde test eder.
Örneğin, sevgili bir kız kardeşe “yerkezhan”, yani şımartılmış anlamına gelen bir lakap verilebilir. Bir kocanın en genç kardeşi sıkça “kenzhe”, yani en genç anlamına gelir.
Bir kayınpederin adı Rakhmetbai (teşekkür etmek anlamına geliyor) ise, gelin, “teşekkür ederim” ifadesini kullanmamalı ve minnettarlığını ifade etmek için alternatif bir yol bulmalıdır. Bir kayınvalidenin adı Aisana (ay ışığı anlamına geliyor) ise, gelin, dolaylı bir şekilde ay’a atıfta bulunmalıdır.
Bu uygulama, gelinin yetiştirilmesini, zekasını ve hitabet yeteneğini ölçen bir önlem olarak görülür. Ayrıca, gelin ile yeni ailesi arasında saygılı ve uyumlu ilişkilerin oluşmasını teşvik eder.
