KazISS Uzmanına Göre GCC – Orta Asya Zirvesi Eşsiz Bölgesel İşbirliği Modeli Belirliyor
Körfez İşbirliği Konseyi – Orta Asya Ülkeleri Zirvesi, iki bölge arasındaki işbirliği modelini hızlandıracak ve ortaklığa yeni bir ivme kazandıracak söz veren umut verici bir model sunuyor. Sanat Kushkumbayev, Kazakistan Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nün (KazISS) yardımcı direktörü, Astana Times’a verdiği bir röportajda böyle söyledi.
Jedda’da (Suudi Arabistan) 19 Temmuz’da düzenlenen zirve, liderlere ticaret ve yatırım işbirliği, enerji sektörü, turizm, ulaşım ve lojistik, tarım gibi birçok alandaki ilişkileri gözden geçirme fırsatı sundu.
Bölge-bölge etkileşimi, her iki bölgenin potansiyelini artırma konusunda güçlü bir rol oynayacak, dedi Kushkumbayev.
“Bu format, Orta Asya’nın (uluslararası alandaki yerine) bakış açısından çok uygun. Dünya çapında birçok bölge ve ülke, gündemlerindeki birçok konunun Orta Asya’daki sorunlarla benzer olduğunu fark ediyor”, dedi.
Körfez bölgesinde 70 milyon, Orta Asya’da ise 75 milyon insan olduğu için her iki bölge de potansiyel açısından uyumludur, dedi Kushkumbayev.
“Örneğin, Tacikistan için pazar 10 milyon, Kırgızistan için 8 milyon ve Kazakistan için 20 milyon insan, ancak 75 milyonluk bir pazardan bahsediyorsak daha cazip hale gelir. Bu nedenle, bölge-bölge işbirliği modeli daha ilgi çekici hale gelir. Farklı potansiyellerin birleşme sinerjisi daha birikimli uzun vadeli bir etki sunar. Bu nedenle bu format çok faydalıdır”, dedi Kushkumbayev.
Bölgesel işbirliği tarihsel olarak faydalı olduğu diğer dünya bölgeleri için de aynı hesap geçerlidir. Körfez bölgesindeki hükümetler, 1981 yılından bu yana ana hedeflerine hizmet eden işbirliği ve entegrasyona odaklanmışlardır.
“Siyasi anlamda, Arap Devletleri İşbirliği Konseyi modeli çok ilginç. Başlangıçta iki veya üçlü temaslardan evrilmişlerdir. Daha sonra ortak değerler, çıkarlar ve ortak bir gündem temelinde birleştiler ve bir işbirliği konseyi oluşturdular. Bu birliği, örgütün 42 yıl önce, yani 1981’de kurulduğunu belirtmek gerekir”, dedi Kushkumbayev.
“Basra Körfezi Arap Devletleri İşbirliği Konseyi modeli de ilginç çünkü bir yandan her ülkenin egemenliğini sınırlamamaktadır, bu da birçok ülke için bir tehdittir. Öte yandan, esnektirler, çünkü konsey üyelerine kurumu içinde kurumsallaşmak, kararlar almak ve uzun vadeli stratejik hedefler belirlemek imkanı tanır”, dedi.
Kushkumbayev’e göre, Orta Asya devletleri için daha iyi bir strateji, bir konsey modeline doğru daha yakın bir işbirliği aramaktır.
“Orta Asya, danışma formatına sahip, zaten beş yılı aşkın süredir var. Ancak şimdi danışma formatından bir konseyle geçmeyi düşünmeliyiz”, önerdi.
İki bölgeyi, geniş ekonomik, kültürel ve tarihsel bağlar da birbirine bağlamaktadır.
“Orta Asya’nın potansiyelini keşfeden ve son on yılın stereotip resminin artık geçmişte olduğunu gören Arap devletleri, Kazakistan ve Orta Asya bölgesine büyük ilgiyle bakıyor”, dedi Kushkumbayev.
Asyalı ülkeler ve sözde orta güçlere ilgi de artıyor.
“Daha önce ağırlık merkezi Avrupa Birliği ve Kuzey Amerika’daydı, şimdi Asya’nın yanı sıra Orta Doğu, Güney Asya, Orta Asya, Kafkasya ve Türkiye gibi bölgeler de büyük potansiyele sahiptir. Tektonik kaymalar yaşanmıştır. Ve Kazakistan da odak noktasında”, dedi Kushkumbayev.
