Küskün Mülteci Çalışanlardan Korkan Kırgızistan’ın Toplu İşçi İhracatı Nedeni Ne?
Bishkek’te bir pizzanızı sipariş edin ve kapınıza getiren kişinin bir Kırgızistanlı teslimat çalışanı olma ihtimali oldukça yüksek. Aynısını Moskova’da yapın ve bunu yapma ihtimali olan genç bir Pakistanlı olabilir.
Geçtiğimiz haftaya kadar böyleydi.
17-18 Mayıs’ta yaşanan hukuk dışı gecede Güney Asya’dan gelen öğrencilerin Bishkek’te saldırıya uğraması, migran nüfusunun Kırgızistan içinde Rusya’daki Orta Asyalı mevkidaşları kadar yabancı düşmanı şiddete maruz kalabileceğini gösterdi.
Rusya’daki ölümcül Crocus City Hall saldırısından bu yana Kırgızistan’da yasadışı göçmenlere yönelik baskılar Kırgızlar, Tacikler ve Özbekler tarafından saldırıya uğramış olsa da, Kırgız yetkililer başkentlerindeki huzursuzluk öncesinde kendi “yasadışı göçü” üzerine konuşuyorlardı.
Birçok yerli, birkaç yabancının hastanelik olmasına neden olan saldırılardan duydukları iğrençliği dile getirdi ve binlerce Pakistanlının geçmişte etnik gerilimlerin ölümcül sonuçları olduğu bir ülkeden ayrılmalarına yol açtı.
Bazı Bishkek sakinleri gönüllülük yaparak, çevrimiçi bir video nedeniyle yapılan yabancı vatandaşların yerel halklarla böğüşmelerini gösteren birkaç gün sonrasında yabancı öğrencilere yemek getirerek, saldırının ardından kampüsten korku içinde ayrılmama durumlarını sağladılar.
Ancak Kırgız yetkililerin göçmenlere yönelik baskınlarını aktif bir şekilde promosyon yapmaları, başkentte daha da görünür hale gelen yabancı nüfus etrafında artan gerilimlerden haberdar olduklarını göstermektedir.
Peki, peki bu neden şimdi oluyor?
Yabancı İşçilere Artan Kotalar
Bishkek’teki Güney Asyalıların yurtlarında saldırılara açıkça kınama yerine, Kamçıbek Taşiyev, Kırgızistan’ın ulusal güvenlik başkanı, şiddetin ardından ertesi gün Bishkek halkının yabancılara karşı harekete geçme taleplerinin “bir noktaya kadar doğru olduğunu” ifade etti.
Taşiyev, mevcut görevine emniyet güçleri sıralarında istikrarlı bir yükselişin ardından gelen bir güvenlik yetkilisi olmayan birisi. Bunun yerine, ülkenin fiili bir şekilde ortak yöneticisi ve Cumhurbaşkanı Sadyr Capaev ile eski zamanlara dayanan birlikte savaş arkadaşıdır.
Japarov gibi, söz konusu olduğunda politik tabanın ne duymak istediğinin bilincindedir.
Video başvurusunda Taşiyev, polisin boşuna dağıtmaya çalıştığı çoğunlukla genç erkeklerin, “Bangladeş, Pakistan, Hindistan, Mısır ve diğer ülkelerden öğrenci ve işçilerin sayısının artışı” ile huzursuz olduğunu söyledi.
Japarov’un bu ilkbaharda yasa dışı göçmenlere hedef göstermesi emri vermesinin ardından Taşiyev, memurlarının hala günde “20 ya da 30 ya da yaklaşık 50” gibi göçmen yakaladığını söyledi.
Taşiyev’e göre, hala üzerlerinde kamuya ayrılmamış 5.000 yasadışı göçmen var, bin Bangladeşli ve 1.500 Pakistanlının sınır dışı edilmesine rağmen – ki bu rakamları hiçbir resmi yetkili önce belirtmemişti.
Bu tür konuşmaların yabancı düşmanlığını bastırmak için uygun olmadığı kesindi.
Ancak Taşiyev’in bahsetmeyi ihmal ettiği şey hükümetin Güney Asya ülkelerinden işçiler çekmeye yönelik aktif bir şekilde arama yapmasıydı.
Ekim ayında, Çalışma Bakanlığı, 2024 yılı için yabancı işçiler için kotasını yüzde 50 artıracağını, 16.600 yerden yaklaşık 25.000 yer olacağını açıkladı.
Bu yerleşimlerin neredeyse üçte ikisi, endüstri, inşaat ve taşımacılık sektörlerindeki işler için ayrılırken, yüzde 13’ü madencilik ve yüzde 14’ü hizmet ve ticaret sektörlerine tahsis edildi.
Bu ay itibarıyla yaklaşık 17.000 boş pozisyonun başvuru sahiplerinin yarısından fazlası Bangladeşliler olurken, Pakistanlılar yüzde 25’i ve Çinliler yüzde 16’sını oluşturuyordu.
18 Mayıs’ta, Bishkek hala kargaşanın etkileriyle sarsılırken, Çalışma Bakanı Gülşara Baatyrova bu itici unsurunu oldukça populizm yoksunu bir dille açıkladı.
Özel iş sahipleri, yabancıların işe düzenli ve zamanında geldiklerini, bazı durumlarda belirlenen programın ötesinde çalıştıklarını ve Bu konuda yerli işçiler “çoğu zaman zamanında çalışmaz, maaş alır almaz iki veya üç gün kaybolur, kutlama ve doğum günleri için izin ister” şeklinde kartı Sağlandığı Mayıs ikisinde 6.500 iş boş kaldı.
Ayatolla Cekenev, tamamen şahıslara serbest tavizler gösteren devlet düzeninin giderek artan halka açık artırmasının son iki yıldır iyice belirgin hale geldiğini ve bunun rüşvetçiler arasında çıkarları olmaksızın mümkün olmayacağını düşünüyorum. Bu, rüşvet anlamına geliyor.
Kyrgyzstan’da insan ticareti de büyük bir iş.
RFE/RL’in Kırgız Servisi tarafından bu ayı takip eden röportajlar, birçok Güney Asyalının göçmen olduğu sıradan vizelerle yurt dışına çekildiğini ve ardışık çalışma vizeleri vaadi ile buraya getirildiğini ortaya koyuyorlar.
“Bu nedenle bir atölyeden diğerine geçerler, maaşlarını alamazlar ve kendilerini köleliğe düşmüş olduklarını söylerler. Bunların birçoğunun pasaportu alındı ve bu nedenle hiçbir şey yapamazlar,” dedi.
Girişimci, yaşam koşullarında sıkışan yaklaşık 40 Bangladeşlinin yaşadığı bir tek adresi gösterdi.
“Buraya getirildi ve Bangladeş vatandaşları tarafından terk edildi. Onlardan yaklaşık 25 veya 30’u vize düzenledim. Bunun için Özbekistan’a gitmeleri gerekti ve sonra geri dön,” dedi.
Milli-Patriotik Tartışma Göçmen Karşıtı Duyguları Besliyor
İyi işi bulmanın tipik olarak zor olduğu bir iş piyasasındaki gerilimler, Djakupova’ya göre “milli-patriotik tartışmanın” artmasına neden oluyor.
Geçen haftanın krizinde, yetkililerin başından baştan yanlış yönettiği görünen çok sayıda vardı.
Mayıs’ın 12-13 gecesi Mısır vatandaşları ile Kırgız halkı arasındaki çatışmanın başlatmış olması gereken bir salgınla başlayan polis ilk andan itibaren olaylar hakkında hiçbir bilgi yayınlamadı, sadece saldırıyı geçiren Mısırlıların olaya karıştıklarından dolayı Kırgız halkından özür diledikleri görüntüleri 17 Mayıs’ta çevrimiçi olarak dördünün bu kardeşleri terk ettiklerini ve bir iPhone ile birkaç bin dolar nakit çaldıklarında, bir Kırgız adamı dövdüğü anlaşılan gibi göstermişlerdir.
Şüpheliler şu anda tutuklandı – dört Mısırlı vatandaş ev hapsinde – ancak beş gün sonra titreyen Pakistanlı öğrencileri yumruklamak ve tekmelemekle suçu olan eylemcilerin hemen hemen hiç gözaltına alındığı bilgisi hala yok.
Polis 21 Mayıs’ta, yabancı bir göçmene saldıran hayali bir Bishkek vatandaşının şüphesi olduğunu belirterek bilgi verdi, ancak bu olayın yurtdışında gerçekleştiği görünüyor.
Buna karşılık, 21 Mayıs’ta UKMK, Kazakistan sınırını kaçak geçmeye çalışan altı Pakistanlı tutuklandı haberini verdi.
Şiddet etkilendiğinden en çok etkilenen Kırgızistan Uluslararası Üniversitesi yurtlarına ziyareti yapan Başbakan Yardımcısı Edil Baisalov’a saldıranları “göstermelik olarak hapsedilmeleri gerektiğini” belirtti.
“Yalnızca kapıları kırmakla kalmadılar, tuvaletlere götüren boşlukları [kökten] kullandılar. Kızlar orada saklanıyordu… Onlar için para, aletler ve mücevherleri aldılar.”
Tekrar bir hafta sonra, Cumhurbaşkanı Sadyr Cabaev sessizliğini sürdür. 20 Mayıs’ta, bürosunda yayınlanan bir konuşmada, “vatandaşlarımızın göçmen yabancıların yasadışı göçmenliklerini durdurmaları ve bu faaliyetlere izin verenler hakkında sert tedbirler almalarını talep eden ulusal gençlerimizin talepleri kesinlikle doğrudur,” dedi.
Ancak yabancı öğrencilerin yurtlarında saldırıya uğradığı belirtilerine rağmen, Japarov, “provokatif” mesajlaşma suçlamalarına karşı çıkan tutuklu siyasi muhalifleri koordine ettiğini öne sürdü ve yabancı öğrencilerle ilgili kanıtları göz ardı etti gibi görünüyordu- ki bu kişiler öldürücü değil.
“Eğer yağmalama, polise saldırı veya [yurtlarda] öğrencilere saldırılar olmuş olsaydı, sert tedbirler almıştık. Neyse ki, bu olmadı,” dedi, vatandaşlarını yabancı düşmanlığından kaçınmaya karşı uyardı.
“Bizim insanlarımızın 1 milyondan fazlası dünyada çalışıyor ve okuyor. Vatandaşlarımız gibi, bizimle çalışmak ve okumak için yurt dışından gelenler de var. Buna sevinmeliyiz,” dedi Japarov.
