Macar hükümeti fiyat tavanlarının geleceğini açıkladı
Márton Nagy, Ulusal Ekonomi Bakanı, Gıda Fiyat Marjlarının Sınırlandırılmasıyla İlgili Önemli Açıklamalarda Bulundu
Macaristan’da Kar Marjı Sınırı
2025 baharında hükümet, enflasyonist baskıları azaltmak ve fiyatları dengelemek amacıyla çeşitli sektörlerde önlemler aldı. Sigorta şirketleri, telefon hizmet sağlayıcıları ve bankaların ücretlerini indirmeye zorladı.
Mart 2025’te Macaristan, temel gıda maddelerinin fiyatlarını düşürmek için perakende marjlarını sınırlayan bir fiyat tavanı kuralı tanıttı. 42/2025 sayılı Hükümet Kararnamesi’ne (III. 11.) göre, 17 Mart – 31 Mayıs 2025 tarihleri arasında, ilgili ürünlerin perakendecilerin uygulayabileceği marj, %10’u geçmeyecek veya 2025 Ocak ayında uygulanan ortalama marjdan daha yüksek olamayacak.
Bu düzenleme yaklaşık 30 ürün grubunu, yaklaşık 1.000 temel gıda maddesini kapsamaktadır ve sadece 2023 yılında net cirosu 1 milyar HUF’u aşan perakendecilere uygulanmaktadır. Bu nedenle, daha küçük köy dükkanları bu düzenlemeden etkilenmemektedir. Marj, tedarikçiye ödenen fiyat ya da kendi markalı ürünlerde, vergiler hariç tüketici fiyatından üretim maliyeti çıkarılarak hesaplanmaktadır ve fark, belirlenen sınırları aşmamalıdır.
Düzenlemenin önemli bir unsuru, perakendecilerin etkilenmiş ürünlerin tükenmesine izin vermemeleri ve 2024 yılında sattıkları ortalama kadar envanter bulundurmak zorunda olmalarıdır. Kendi markalı ürünlerin oranı, 2025 Ocak-Şubat satış oranının üzerine çıkarılamaz, böylece perakendeciler açığı yalnızca kendi markalı ürünlerle kapatamazlar.
Fiyat marjı sınırını ihlal edenler, ürün başına 5 milyon HUF’a kadar (12,360 Euro) para cezası ile karşılaşabilir. Aksi halde, eksiklik veya aşırı özel marka oranları durumunda 500,000 HUF ile 2 milyon HUF (4,940 Euro) arasında ceza alınabilir. Tüketici koruma otoriteleri, düzenlemelere uyumu denetleyecektir.
Hükümet, yüksek enflasyonla ve artan gıda fiyatlarıyla mücadele amacıyla bu önlemi getirmiştir; zira gerçekçi olmayan perakende marjlarının fiyatları daha da artırdığı savunulmaktadır.
ATM Erişimini Genişletme Yasa Teklifi
Mecliste yakın bir zamanda oylamaya sunulacak olan bir yasa teklifi, her yerleşim yerinde bir ATM bulundurulmasını ve perakende müşterilerin, ayda 150,000 HUF’a kadar ücretsiz para çekme hakkını garanti altına alacaktır. Ulusal Ekonomi Bakanlığı, ücretsiz para çekme kuralının, hesap sahibinin bankası tarafından işletilmeyen ATM’lerdeki işlemler için de geçerli olacağını bildirdi.
Merkez bankası guvernörü, ülke genelinde ATM’lerin erişebilirliğini artırmak için bankaları ve yerleşimleri belirleyecekken, ulusal ekonomi bakanı bu girişimin hızını belirleyecektir.
Kar Marjı Durdurması Ne Kadar Sürecek?
Nagy, marj sınırının bazı gıda dışı ürünlere, örneğin kişisel bakım ürünleri ve çocuk bakım ürünleri gibi, genişletilmesinin beklendiğini ifade etti. Hükümet, düzenlemeye 25-30 ürün grubunun dahil edilmesini değerlendiriyor. Gıda fiyat enflasyonunun %5’in altında kalması durumunda marj sınırlamasının "risksiz" bir şekilde geri alınabileceğini ekledi.
Eğer hükümet bu ölçüyü genişletmeye karar verirse, yeni sona erme tarihinin yaz sonu olması bekleniyor. Mayıs ve Haziran enflasyon verilerine göre, marj sınırlaması on gıda kategorisine daha genişletilebilir.
Hükümet, 2025 baharında birçok sektörde enflasyonist baskıları azaltma çabası doğrultusunda adımlar attı; sigorta şirketleri, telefon hizmet sağlayıcıları ve bankalar da ücretlerini indirmek zorunda kaldı. Anlaşmaya göre, düzenlemelerin bir sonraki parlamento seçimlerine kadar devam etmesi bekleniyor, bu nedenle gıda düzenlemelerinin 2026 baharına kadar uzatılması için girişimlerde bulunulması öngörülüyor.
Dün bir videonun sonunda Bakan Nagy, fiyat indirimlerinden kaçınamayacak üç perakende zincirini açıkladı.
Hükümetin yabancı perakende şirketleriyle son mücadelesi oldukça ilginçtir, çünkü bahsedilen mağazaların hepsi Alman mülkiyetindedir. Macaristan’ın Almanya’ya olan ekonomik bağımlılığı oldukça yüksektir; bu durum bakan tarafından da kabul edilmiştir. Ancak bu hamle, iki ülke arasında gerginliğe yol açabilir.
Macaristan’daki fiyat tavanı/kar marjı ile ilgili daha fazla haber için burayı okuyun.
