Macaristan’ın En Kırılgan Ulusal Eserinin Yolculuğu
Macaristan’ın eski Çekoslovakya’da yaşayan Macarları için demokratik olarak seçilmiş lideri János Esterházy, 8 Mart 1957’de komünist rejimin siyasi bir tutsağı olarak hapishanede öldü. Komünist yetkililer, küllerini toplu bir mezara attı ve ailesine onun mütevazı kişisel eşyalarını vermekten kaçındılar. Tek bir eşya hariç.
Esterházy’nin karısına, Lívia Serényi’ye, onun kişisel tesbihini verme konusunda hapishane yetkilileri, Mírov hapishanesindeki ölümünün ardından anlaştılar. Tesbih, hapishanenin kabusları arasında tek tesellisi olarak hizmet eden sigara kağıdına sarılmış, galeta ununa ve tülbent ipliklerine tükürüğüyle yapılmıştı. Macar politikacının hapishane nüfusu arasında çok saygın bir ruhani lider haline dönüşümü belgelenmiştir, eski tutsaklar sonradan “Hükümlü 7832″den aldıkları teselli ve Hristiyan kardeşlik hakkında açıkça konuşmuşlardır. Esterházy’nin çağdaşlarından biri, “geçmişte János için dua ederdim, ama şimdi ona mı dua etmeliyim?” diye yazdı.
Eşinin ölümünden sonra, kırılgan kağıt tesbih, Esterházy’nin kızı Alice Esterházy-Malfatti’ye devredildi, o hala İtalya’da yaşıyor. Daha sonra Macar politikacının kişisel eşyalarını, János Esterházy Hac Merkezi’nin kurucusu Boldizsár Paulisz’e bağışladı. Orada yıllarca bir teşhir dolabında yattı, ta ki 2024’te müzeye gelinceye kadar.
Küçük kağıt çelenk oldukça kötü durumda, üç parçaya ayrılmış halde, desteksiz bir şekilde dolabın ahşap tabanının üzerine yatıyordu. Nesnenin, sadece Slovakya’daki Macar azınlığı için değil, tüm Macarlar için ulusal önemi olduğundan, tesbihi restore etmeye ve uzun vadeli koruması için güvenli bir ortam yaratmaya karar verildi.
Macaristan’ın en iyi kağıt restorasyon atölyelerinden biriyle temasa geçtik. Atölye ve lideri, muhtemelen gerçek mütevazılıktan dolayı, kendilerini tanıtmamamızı rica ettiler, ancak nesneyi almaya hemen razı oldular. Nesneyi ücretsiz olarak restore etmeyi ve korumayı teklif ettiler ve ayrıca tesbihi barındırabilecek mütevazı bir çerçeve oluşturmayı da teklif ettiler. Bu nazik tekliflerini teşekkürle kabul ettik.
Çalışma, bu üstün nesnenin üzerinde çalıştıkları nesnenin ulusal önemini kavramış öğrencilerin yardımıyla tamamlandı. Bir analiz, tesbihin sigara kağıdı ve diğer hurda kağıtlardan yapıldığını, hapishanede mevcut olan birkaç kumaş parçasından birkaç iplikten yapıldığını ve tespih boncuklarının galeta unundan yapıldığını ortaya çıkardı. Buna rağmen, küçük kırılgan nesne yetmiş yılı aşkın süredir sağlam kalmıştır.
Restore işlemi Mart ayının başlarında tamamlandı ve tam da János Esterházy Ödülü için zamanında oldu. Ödül organizatörü Rákóczi Derneği, kutsal János Esterházy Ödülü seremonisi sırasında nesnenin Parlamento’da, Konuşmacının kürsüsünün hemen altında sergilenmesine izin verdi. Orada yatarken, eski Prag Başpiskoposu Kardinal Dominik Duka, prestijli János Esterházy Ödülü’nü aldı. Macar politikacı, bugün Çek Cumhuriyeti topraklarında hapishanede öldüğü için, Macar, Çek ve Slovak siyasi tutsaklar arasındaki ortak acının simgesi olarak, Macarlar ve Çekler arasındaki köprülerin inşasına ilişkin çalışmalarıyla tanınan bir Çek Kardinalının ödüllendirildiği bir günde sunulması uygun oldu.
Sonrasında, resmi ödül töreninden sonra Kardinal Duka’ya tespihi kutsaması için sorduğumuzda, hiç tereddüt etmeden kabul etti. Nesne, János Esterházy’nin hayatı ve çalışmaları konusundaki en büyük uzmanımız olan Imre Molnár tarafından tutuldu. Törenin ardından, tespihi Esterházy Hac Merkezi temsilcisine geri verdik, bize müzedeki teşhir dolabının yerine, gelecekte tesbihi yakındaki kaplıca kilisesinde bulundurmak istediklerini bildirdiler.
