Merkez Bankası, Özbekistan’ın altın ve döviz rezervleri hakkında bilgi sağlıyor
Uluslararası rezervlerin hacmi, ülkenin ulusal para ve finansal sisteminin istikrarını sağlamak, yabancı yatırımcıların güvenini artırmak, para politikasının uygulanması ve uluslararası işlemlerde süreklilik sağlamak amacıyla yeterli şekilde oluşturulmaktadır. Uluslararası rezerv birikimi ana hedef değildir.
Özbekistan’ın altın ve döviz rezervleri hakkındaki çeşitli raporlarla ilgili olarak Merkez Bankası basın servisi açıklama yaptı.
Merkez Bankası’nın yanı sıra, Özbekistan’ın uluslararası rezervleri, Kalkınma ve Yeniden İnşa Fonu’nun ve Ekonomi ve Maliye Bakanlığı’nın fonlarını içermektedir. Uluslararası standartlara göre, bunları kullanma yetkisi bu kuruluşların takdirine ve Merkez Bankası’nın yargı alanına tabidir.
Merkez Bankası’na göre, uluslararası rezervlerin hacmi 2017’ye göre 9,3 milyar dolarlık bir artışla %35,3 artmıştır. Bu durum, 2017-2022 yılları arasında uluslararası rezervlerdeki parasal altın miktarının 67 ton artması ve altın fiyatının 2017 yılı başındaki 1.159,1 dolardan 2022 yılı sonunda 1.812,4 dolara yükselmesiyle açıklanmaktadır. Bu durumda altın fiyatındaki değişikliklerin uluslararası rezervlerin büyüklüğü üzerindeki etkisi 6,9 milyar dolar olarak hesaplanmaktadır.
Sonuç olarak, uluslararası rezervlerin yapısı içinde parasal altının payı 2017’ye göre %46’dan 1 Ocak 2023 itibarıyla %64’e yükselmiştir, diğer yandan dövizin payı %53’ten %36’ya düşmüştür.
Günümüzde, küresel belirsizliklerin olduğu bir dönemde altın uluslararası işlemlerde güvenli bir varlık olarak kabul edilmekte ve küresel ekonomik krizler, yüksek enflasyon baskıları ve jeopolitik çatışmalar sırasında yatırımcılar enflasyona karşı güvence olarak altına talep göstermektedir, bu da altın fiyatının artmasına katkı sağlamaktadır.
Özbekistan’ın uluslararası rezervlerinin büyüklüğü, rezervlerin yeterliliğini değerlendirmek için uluslararası uygulamada kullanılan asgari gereksinim indikatörlerinin minimum şartlarını tam olarak karşılamaktadır. Özellikle, 1 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla uluslararası rezervlerin geniş para arzına oranı %204’tür, bu da minimum gereksinim olan %20’nin 10 katıdır.
Şu anda, ekonominin gelişimi ile birlikte ithalat hacmi de artmaktadır. Son yıllarda, yatırım projelerinin ve üretim amaçlı makine ve teknolojilerin ithalatı, nüfus gelirinin artmasıyla tüketici mallarının ithalatı, ekonomik faaliyetin iyileşmesiyle hizmetlerin ithalatı artmaktadır. Özellikle, 2017 yılında ithalat hacmi 14 milyar dolar iken, 2022 yılında 30 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir, yani 2,1 kat artmıştır.
2021-2022 yıllarında nominal GSMH hacminde %20-22 oranında bir artış yaşanmış ve ithalat hacminde de karşılık gelen bir büyüme hızı kaydedilmiştir. İthalattaki yüksek büyüme hızları bağlamında uluslararası rezervlerin oranının azalması, 1 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla ithalatın 11,3 aylık süreyi karşılayacak şekilde uluslararası rezerv düzeyini oluşturan faktörlerdir. Bu, minimum gereksinimi olan (minimum gereksinim 3 ay) yaklaşık 4 katıdır.
Mevcut uluslararası rezervler, Özbekistan’ın kısa vadeli dış borcunu tamamen karşılamaktadır ve bu borcun 2023 yılında geri ödenmesi beklenmektedir ve bugün mevcut rezervler minimum gereksinim olan (IMF tavsiyesi – en az %100) 5,1 katıdır.
Ana dış ticaret ortaklarının göstergeleri ile karşılaştırıldığında, Özbekistan’ın uluslararası rezervlerinin GSMH’ye oranı nispeten yüksektir. Özellikle, Özbekistan’da uluslararası rezervlerin GSMH’ye oranı %44’tür.
