MNU’da Batılı Kaşiflerin Gözünden Orta Asya Sergisi
Orta Asya’nın Batılı Kaşiflerin Gözünden Keşfi: Armin Vambery Sergisi Açıldı
ASTANA – "19. ve 20. Yüzyılda Batılı Kaşiflerin Gözünden Orta Asya Algısı" serisinin ilk sergisi, 29 Nisan’da Maqsut Narikbayev Üniversitesi’nde (MNU) kapılarını açtı. Bu sergi, ünlü Macar Doğu bilimci ve gezgin Armin Vambery’nin eserlerini sergilemektedir.
MNU ve Kazakistan’daki Macaristan Büyükelçiliği tarafından ortaklaşa düzenlenen proje, Batılı etnograf, gezgin, Doğu bilimci ve dil bilgelerin bakış açısıyla Orta Asya’nın tarihi mirasını tanıtmayı amaçlamaktadır.
Macaristan Büyükelçisi Otto Ivan Rona, serginin açılışında yaptığı konuşmada, “Maqsut Narikbayev Üniversitesi’ndeki sergi, Türkoloji’nin bilim dalı olarak gelişimini ve Macaristan’daki oluşumunu yansıtan önemli bir olaydır. Küresel Türkoloji’nin kurucularından biri olan Armin Vambery, Orta Avrupa’ya yerleşen Macar kabilelerinin köklerini araştırmaya adanmış bir külliyat oluşturmuştur. Vambery’nin çalışmaları, Kazaklar ve Macarlar arasındaki akrabalık hissiyatının günümüze kadar korunmasını sağlamıştır,” dedi.
Sergi, 1868’de yayımlanan Vambery’nin “Orta Asya Seyahati” adlı eserinin ilk baskısından benzersiz bir kopya ve bölgenin yaşamını yansıtan tarihi görüntüler içermektedir.
Kazakistan Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Müdürü Yerkin Tukumov, Batılı gezginlerin ve akademisyenlerin, Marco Polo’dan Thomas Atkinson ve Armin Vambery’ye kadar olan katkılarının, bölgenin dünyaya açılmasında ne denli önemli olduğunu vurguladı.
Tukumov, “Vambery, mütevazı bir derviş kılığında Orta Asya’nın bağrını geçerek büyük bir risk aldı. O, bu yolculuğu sadece bilimsel bir sefer olarak değil, aynı zamanda kimliğini, aidiyetini ve insanlar arasındaki derin bağı arayan bir keşif olarak gerçekleştirdi. Vambery’nin mirası, paylaşılan insanlık tarihimizin kıymetli bir ipliği,” ifadelerine yer verdi.
Olzhas Berkinbayev, Kazakistan Bilim ve Yükseköğretim Bakanlığı Kamu İlişkileri Genel Müdürü, Vambery’nin Orta Asya bölgesine katkılarını sundu. Vambery’nin, “eğitim almadan kendi çabasıyla bilgiye ulaşarak, dünyada ilk Türkoloji bölümünü kurması” gibi tarihsel öneme sahip olduğunu belirtti.
Armin Vambery, Macar halkının Türk kökenlerini takip etme tutkusuyla, 20 yaşında İstanbul’a seyahate çıkmış ve Türkçe’deki ustalığı sayesinde Osmanlı Dışişleri Bakanı’nın sekreteri olmuştur. 1862’de, Orta Doğu ve Orta Asya’ya yapacağı zorlu bir yolculuk için Macar Bilim Akademisi tarafından finanse edilmiştir.
Sergideki eserler, Vambery’nin derin Doğu dilleri ve kültürü bilgisinin, Türkiye ve İran’dan başlayarak Hiva Hanlığı ve Buhara Emirliği’ne kadar uzanan yolculuğunu ve günlük hayatın canlı tasvirlerini içermektedir.
Armin Vambery’nin hayatı ve eserleri, Orta Asya’nın tarihinin ve kültürünün daha iyi anlaşılmasına katkı sağlarken, etnik ve kültürel bağları güçlendiren önemli bir miras bırakmaktadır.
