Moğolistan’da keşfedilen büyük başparmaklı yeni dinozor türü
Milyonlarca yıldır dinlenme pozisyonunda korunmuş olan, yeni bir dinozor türü nihayet gün yüzüne çıkarıldı. Jaculinykus yaruui adı verilen ya da ‘hızlı pençeli ejderha’ olarak bilinen bu küçük, muhtemelen tüyleri olan dinozor, şu anki Moğolistan topraklarında dolaşmak için iyi adapte olmuştu. Besin arayışında böcek kolonilerine kazabilen büyük başparmağı olan elleri vardı. Ancak Kretase Döneminde, bir Jaculinykus’un şansı tükendi. Modern kuşlara benzer bir pozisyonda uyumak için yerleşerek hızla kum altında gömüldü. Bu sayede milyonlarca yıl korunmuş oldu ve 2016 yılında paleontologlar tarafından keşfedildi.
Yeni tür, dünyanın en zengin dinozor fosili kaynaklarından biri olan Moğolistan’ın Gobi Çölü’nde bulundu. Burada bir asır önce tanınan ilk dinozor yumurtaları keşfedilmiş, birçok ünlü türü de bu bölgede bulunmuştur.
Doğa Tarihi Müzesi’nden dinozor uzmanı Profesör Paul Barrett, “Moğolistan, dinozor döneminin sonunu çok detaylı bir şekilde gösteren Kretase Dönemine ait kayalarla dolu. Dinozorların, memelilerin, kertenkelelerin ve diğer hayvanların fosilleri iyi korunmuş ve kemikler, okra rengi kayalardan çıkarıldığında neredeyse modern bir görünüm kazanıyor” diyor.
Bölgede keşfedilen birçok dinozor arasında kuşlara birçok benzerliği olan alvarezsauridler bulunmaktadır. Bu, hafif bir kafatasına, küçük vücut boyutuna ve büyük kollara kasların bağlanmasını sağlayan bir yapı olan kırlangıç göğsüne sahip bir dinozor grubudur.
Benzerlikler o kadar belirgindir ki, onlar ilk keşfedildiğinde bazı bilim adamları bu dinozorların bazı canlı kuşların doğrudan atası olabileceğine inanmışlardır. Ancak daha sonra yapılan araştırmalar, bunların benzer zorluklara uyum sağlamış akrabalar olmaları süreci olan konvergent evrimi göstermektedir.
Kuşlarla doğrudan ilişkisi bulunmasa da, alvarezsauridler kullanışsız özellikleri nedeniyle hala büyülemekte. “Bütün etobur dinozorlar gibi, veya teropodlar gibi, en eski alvarezsauridlerin üç parmaklı elleri vardı” diyor Paul. “Ancak zamanla, dış parmaklar daha küçük hale gelir ve sonunda tamamen kaybolur. Bu arada, başparmakları büyük bir pençe geliştirir ve çok daha büyük hale gelir, kolları daha kısa ama daha güçlü olur. Amele karıncayiyen olabilecekleri düşünülüyor, ayrıca büyük, çırpınan böcek türlerini yemelerine yardımcı olabilecek esnek kafatasları da bulunmaktadır.”
Jaculinykus, hala büyük kazma başparmağına ek olarak küçük bir parmağa sahip olması nedeniyle bu sürecin ortasındadır. Bu da bu dinozorların evriminin bir boşluğunu doldurmasına yardımcı olmaktadır. Bu dinozorlar genellikle bir veya üç parmakla bulundukları için bu durumu açıklamak için yardımcı olabilir.
Yazının orjinaline bakmak için buraya tıklayınız.
