Nüfusun Günlük Fiyatların Yükselmesiyle Birlikte Artan Enflasyon Beklentileri.
Özbekistan’da halkın yıllık enflasyon beklentileri, kamu hizmetlerindeki fiyat artışlarının yükselmesiyle keskin bir şekilde arttı. Merkez Bankası tarafından yapılan bir ankete göre, şirketler de bu faktörü not ettiler, ancak enflasyona döviz kuru değişikliklerinin etkisinin daha fazla olduğunu belirttiler.
Merkez Bankası’nın raporlarına göre, nüfusun ve iş dünyasının önümüzdeki 12 ay için enflasyon beklentileri Nisan ayında dört ay boyunca düşüşün ardından yükseldi.
Halkın genel fiyat beklentileri ulusal olarak ortalama yüzde 14’tü (Mart ayından yüzde 1.2 daha yüksek), girişimcilerin beklentileri ise yüzde 13.3’tü (Mart’tan yüzde 1.1 daha yüksek).
Tashkent, başkent sakinlerinin yüzde 17.2 enflasyon beklediği en kötümser enflasyon beklentilerinde öncü oldu (Mart ayından yüzde 0.3 yükseldi) ve girişimcilerin yüzde 14.8 enflasyon beklediği (Mart ayından yüzde 0.4 daha yüksek) görüldü.
Ek olarak, fiyat artışı beklentileri Buhara bölgesinde yüzde 15.7 (Mart ayından yüzde 3.4 daha yüksek), Fergana bölgesinde yüzde 14.9 (Mart ayından yüzde 1.3 daha yüksek) ve Surhandarya bölgesinde yüzde 14.7 (Mart ayından yüzde 2.2 daha yüksek) olarak rapor edildi.
Tashkent’teki işletmeler enflasyon oranını yüzde 14.5 olarak tahmin ederken (Mart ayından yüzde 1.7 daha yüksek), Syrdarya’da yüzde 14.4 (Mart ayından yüzde 2 daha yüksek) ve Cizzah bölgesinde yüzde 13.9 (Mart ayından yüzde 2.4 daha yüksek) olduğu tahmin ediliyor.
Mart ayındaki anketler, fiyat artışına katkıda bulunan ana faktörün kamu hizmetlerindeki fiyat artışı olabileceğini gösterdi – yüzde 55 (Mart ayındaki yüzde 42’den yükseldi).
Gelecek 12 ay içinde, katılımcıların yüzde 55’i döviz kurundaki değişikliklerin fiyat artışlarını etkileyeceğini düşünürken (önceki yüzde 61’den düşüş), monopol ve yapay fiyat artışlarıyla ilgili endişeler yüzde 29 (önceki yüzde 35’ten düşüş), ve ulaşım masrafları yüzde 29 (önceki yüzde 28’den yükseldi) olarak rapor edildi.
İşletmelerin enflasyon beklentilerini artıran ana faktör döviz kuru değişikliği olarak kalmaya devam ediyor – yüzde 60 (daha önce yüzde 61), ancak kamu hizmetleri fiyatlarının artması da kaydedildi – yüzde 54 (önceki yüzde 38’den yükseldi).
Girişimciler ayrıca yüksek vergi yüklerine vurgu yapıyorlar – yüzde 31 (önceki yüzde 25).
10-15 milyon UZS gelire sahip nüfus grupları arasında enflasyon beklentileri biraz azaldı – yüzde 16.9’dan 16.6’ya, 15 milyon UZS’den fazla gelire sahip olanlarda etkiler 16.1’den 15.9’a düştü. Düşük gelir grupları enflasyon beklentilerinde artış yaşadı.
Geliri olmayan nüfus için enflasyon beklentileri geçen ay yüzde 12’den şu anda yüzde 13.2’ye, 3-4 milyon UZS kazananlar için yüzde 13.1’e (önceki yüzde 12), 2-3 milyon UZS kazananlar için ise 11.7’den 14.2’ye yükseldi.
Enflasyon beklentileri, gelecek aylarda ve yıllarda fiyat artışlarını projekte eden nüfusun davranışlarını etkiler. İnsanlar fiyatları daha pahalı hale gelebilecek ürünleri hızlandırarak satın alırken, alışveriş alışkanlıklarında gecikmeyi askıya alarak, daha fazla harcama yaparak, daha az tasarruf yaparak ve daha sık borçlanarak davranışlarında değişiklikler yaşarlar. Beklenen enflasyon talepteki artış yoluyla gerçek enflasyonu etkiler, daha hızlı fiyat artışlarına neden olur.
Eğer insanlar keskin bir enflasyon artışını geçici olarak algılarsa, uzun vadeli enflasyon bekleyişleri yükselmeyebilir – bu enflasyon beklentilerindeki bu istikrar, Merkez Bankası politikasına olan güvene dayanır: eğer şirketler ve hane halkı para politikasının enflasyonu hedeflenen düzeye geri getireceğine inanırlarsa, gelecekteki fiyat artışları hakkında daha az endişelenirler.
