Özbek Yetkililerin Gelir Beyannamelerinde Açıklaması Gerekenler
Özbekistan’da Kamu Görevlilerinin Gelir Beyanı Düzenlemeleri
Özbekistan, kamu görevlilerinin gelir ve mal beyanı düzenlemelerini gözden geçirmek için yoğun çalışmalar yürütüyor. Bu girişim, 21 Nisan’da yayımlanan bir cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile hayata geçirildi; söz konusu kararname, 5 Mart’ta yapılan Genişletilmiş Ulusal Yolsuzlukla Mücadele Konseyi toplantısında belirlenen düzenleyici belgelerin kabulünü öngörüyor.
Yeni yasa taslağı, beyanların konu ve kapsamını, açıklanacak bilgi listesini, sunum formatı ve prosedürünü ile doğrulama mekanizmasını belirleyecek. Yasanın, Mayıs ayının sonuna kadar tamamlanması planlanıyor ve bu süreçten sorumlu kurumlar arasında Yolsuzlukla Mücadele Ajansı, Adalet Bakanlığı ve Başsavcılık yer alıyor.
Hangi Bilgiler Açıklanacak?
Gazeta.uz‘dan alınan bilgilere göre, Ulusal Yolsuzlukla Mücadele Konseyi, gelir beyannamelerinde açıklanması gereken altı bilgi kategorisini belirledi:
- Beyan sahibinin tam adı
- Eş ve reşit olmayan çocuklara dair bilgiler
- Çalıştığı yer ve görev unvanı
- Toplam yıllık gelir
- Gayrimenkul varlıkları
- Araçlar
Buna karşın, 20 bilgi kategorisi gizli kalacak; bu bilgiler arasında ikamet adresi, tarım ve özel muayene gelirleri, menkul kıymet sahipliği, nakit ve banka mevduatları, miras, 200 katı ile değerlenmiş hediyeler (75 milyon UZS), onur ödemeleri, 100 BCV (37.5 milyon UZS) kadar nakit ödüller ve piyango kazançları yer alıyor.
Beyanlar, her yıl 1 Nisan’a kadar “Beyan” elektronik bilgi sistemi aracılığıyla sunulacak. Beyan edilen varlıklara dair veriler, ilgili kurumsal veritabanları aracılığıyla otomatik olarak entegre edilecek.
Yolsuzlukla Mücadele Ajansı, beyan sistemi üzerinde denetim yetkisine sahip otorite olacak; ayrıca, beyanların açık kısımlarını resmi web sitesinde yayımlayacak.
Beyan Sistemi Hakkında Arka Plan
Özbekistan’da kamu görevlileri ve eşleri için gelir ve varlık beyan sistemi uygulamaları 2017 yılından itibaren başlamıştır. Başlangıçta, görevli kişilerin kendi varlıklarını, gelirlerini ve harcamalarını beyan etmesi gerektiği önerilmişti; ancak en son versiyonda beyan yalnızca gelirle sınırlı tutulmuş ve sadece eşler ile reşit olmayan çocuklar için geçerli olmuştur.
Cumhurbaşkanlığı kararnamesine göre, gelir beyanı sistemi 1 Ocak 2022’den itibaren uygulanacağı belirtilmiş, ancak bu tarihe kadar gerçekleştirilememiştir. Yasa taslağı 13 Kasım 2021’de Bakanlar Kurulu’na sunulmuş, ancak hükümet taslağı Oliy Majlis’in Yasama Odası’na iletmemiştir.
Mevcut taslak, kamu görevlileri için gelir ve varlık beyanlarının iki aşamalı olarak uygulanmasını önermektedir:
1. Aşama: Cumhurbaşkanı, Yasama Odası ve Senato üyeleri, hükümet üyeleri, hükümet ve ekonomik yönetim organlarının başkanları, yerel yürütme organları ve yardımcıları.
2. Aşama: Diğer kamu çalışanları (destek, teknik ve bakım personeli hariç).
2024 yılında Yolsuzlukla Mücadele Ajansı Başkanı Akmal Burkhanov, “Gelir beyanları üzerindeki yasa taslağı neredeyse tamam, bakanlık ve ajans onaylarından geçti, Adalet Bakanlığı tarafından gözden geçirildi” bilgisini vermiştir.
Cumhurbaşkanının, yasanın kabul sürecini hızlandırma talimatına rağmen, süreler sürekli olarak ertelenmiştir. En son olarak, Mart ayının başında, Cumhurbaşkanı ilgili kurumlara taslağı kamuoyuna sunmaları ve 1 Nisan’a kadar gözden geçirmeleri talimatı vermiştir.
