Özbekistan, gölge ekonomiyi azaltmaya yönelik nakit dışı işlem girişimiyle hedef belirledi.
Özbekistan Hükümeti, gölge ekonomiyle mücadele etmek için alınacak önlemler geliştiriyor ve gayri nakit kullanımını azaltma planı dahilinde emlak ve araba satışı, bütçe kuruluşlarındaki çalışan maaşları ve diğer ödemelerin gayri nakit formatta yapılması olasılığını değerlendiriyor.
Özbekistan Hükümeti, şimdiye kadar halka açıklanmayan ve bakanlık ve kurumlar tarafından onay sürecinden geçen bir başkanlık kararnamesi projesi üzerinde gölge ekonomiyle mücadele önlemleri geliştiriyor.
Cumartesi günü Vergi Komitesi Başkanı Şerzod Kudbiev ve Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Davron Vahobov, girişimcilerle proje üzerine görüştü ve belgede olası değişiklikler için öneriler değerlendiriliyor.
Mayıs 2024’ten itibaren, sadece gayri nakit ödemelere dayalı olarak gayrimenkul ve araç satışının gerçekleştirilmesi önerilmektedir. Bu işlemler için komisyonların kaldırılması planlanmaktadır.
Bireyler arasındaki işlemler için banka bilgilerine dayalı olarak tasdik edilmiş sözleşmeler yapılması önerilmekte, tüzel kişilerin ise elektronik faturalar aracılığıyla gerçekleşen gayri nakit ödemeleri teyit eden belgeler sunmaları gerekmektedir.
3.000 doların üzerinde fiyatı olan mal ve hizmetler için sadece gayri nakit formda ödemelerin yapılması önerilmektedir.
Bütçe kuruluşlarının, üniversitelerin, büyük mükelleflerin ve askerlerin maaşlarının tamamının banka kartı transferleri yoluyla yapılması önerilmektedir.
Sadece gayri nakit formda ödenebilecek hizmetler kataloğunun onaylanması önerilmekte: kamu hizmetleri, su hizmetleri, üniversite harçlık sözleşmeleri ve diğerleri.
Toptan ticaretin de tamamen gayri nakit işlemlere geçmesi planlanmaktadır.
Şubat ayında, Shavkat Mirziyoyev için nakit kullanımını azaltmaya yönelik önlemlerle ilgili bir sunum yapılmıştır. Halka hizmet veren bütçe kuruluşları için nakit kullanımının azaltılması ve gayri nakit ödemelerin, özellikle de bireylere inşaatçılar tarafından satılan evlerin ödemelerinin teşvik edilmesi planlar arasında yer almaktadır. Ayrıca, toptan ticarette ahşap, lastik ve şeker gibi ürünlerin de gayri nakit ödemelere geçmesi planlanmıştır.
Geçen yıl Aralık ayında Başbakan Yardımcısı Cemşid Kuçkarov, gölge ekonomiyle mücadele etmek için nakit dolaşımını azaltmayı amaçlayan bir başkanlık kararnamesi taslağı hazırlandığını duyurmuştu. O dönemde yapılan tartışmalar, belirli ödemelerin sadece banka kartları aracılığıyla yapılmasına odaklanmıştı.
Yılın başında, Devlet Başkanı gölge ekonomiden devlete 30 trilyon UZS, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya ise 135 trilyon UZS zararın olduğunu söyledi. İşletmelerin neredeyse %41’i sadece bir çalışana sahip olduklarını bildirmişti.
Üzbekistan, Şubat 1 tarihinden itibaren İşletmelerin Stabilite Derecelendirme Sistemi’ni uygulamaya koydu. Bu sistem, doğru iş yapma performansını teşvik etmeyi ve şirketleri ‘gölgelerden’ çıkmaya teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
