Özbekistan’da Zorunlu Palm Yağı Testleri Uygulanacak
Özbekistan’da palm yağı ve palm yağı içeren ürünler ile trans yağların zorunlu olarak laboratuvar testlerinden geçirilmesi 1 Mart’tan itibaren başlayacak. 30 Ocak’ta yayımlanan bir cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile belirlenen bu adım, gıda ürünlerinde kullanımlarının ülke genelinde denetimini güçlendirmeyi amaçlıyor.
Kararname, ithal palm yağı ve ilgili ürünlerin, süt ve süt ürünleri dahil olmak üzere akredite edilmiş laboratuvarlarda testten geçirilmesini gerektiriyor. Bu testler, mevcut teknik yönetmelikler ve standartlara uygun olarak gerçekleştirilecek.
Ayrıca, Özbekistan içinde gıda üretiminde kullanılan palm yağı kullanımına da daha fazla dikkat gösterilecek. Denetim organları, gıda ürünlerinin üretim, taşıma, depolama ve satışında yer alan tesislerde denetimler gerçekleştirecek.
Özbekistan’a Palm Yağı İthalatı
Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Davron Vahobov, 10 Aralık 2024 tarihinde cumhurbaşkanıyla yaptığı bir toplantıda, 2022 yılında şekerleme üreticilerinin Endonezya ve Malezya’dan palm ve hindistan cevizi yağları ile Üzbekistan’da yerel olarak üretilmeyen diğer hammadde türlerinden ithalat vergilerinin kaldırılmasını talep ettiklerini belirtti.
O dönemde, cumhurbaşkanı bu muafiyetleri onayladı ancak muafiyetler 1 Ocak’ta sona erdi. Yerel üreticileri desteklemeye devam etmek amacıyla, Şavkat Mirziyoyev, Vahobov’un aktardığı üzere muafiyetleri iki yıl daha uzatma önerisini onayladı.
Özbekistan’a palm yağı ithalatı 2000’li yıllarda başladı ve ilk sevkiyatlar yaklaşık 5,000 tonu buldu. 2016 ve 2018 arasında yıllık ithalatlar yaklaşık 50,000 ton civarında seyretti ve 2019’un Ocak-Mayıs döneminde bu rakam 31,000 tona ulaştı.
Ancak son veriler bir düşüşü gösteriyor. Gümrük Komitesi’ne göre geçen yıl, palm yağı ithalatı yaklaşık %40 oranında azalarak 39,700 tondan 24,200 tona gerilerken, bu ithalatların değeri 27 milyon dolar azaldı (%46). Ayçiçek yağı ithalatı da %3.5 azalarak 294,100 ton olarak gerçekleşti ve toplam değeri 265.2 milyon dolara düştü.
Palm Yağının Sağlık Riskleri
“Yuksalish” adlı ulusal hareket, Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) ve Gıda Katkı Maddeleri Ortak Uzman Komitesi (JECFA) tarafından palm yağının potansiyel tehlikelerine dikkat çekti. Hidrojenasyon yoluyla üretilen palm yağı, ucuz bir yağ formu olmasına rağmen faydalı besin maddeleri içermez. Yüksek sıcaklıklarda rafine edildiğinde zararlı maddeler oluşturabilir.
Palm yağı %45’e kadar palmitik asit içerir. Bu maddeyi büyük miktarlarda tüketmek, damarlarda yağ plaklarının birikmesine ve arterlerin sertleşmesine yol açabilir. Arterlerin sertleşmesi, kalp hastalıklarının gelişiminde bir risk faktörüdür.
Ucuz olması nedeniyle palm yağı, genellikle dondurma, şekerleme, tereyağı ve çeşitli diğer gıda ürünlerinde kullanılır.
