Özbekistan’ın Ekonomisi 2023 Yılında %5.5 Büyüdü
Dünya Bankası, Özbekistan’ın Gayri Safi Yurtiçi Hasılasının 2024 ve 2025 yılında aynı seviyede, %5.5 olarak kalacağını öngördü. Uzmanlar Orta Doğu ve Ukrayna’daki savaşlar ile Çin’deki ekonomik büyümenin daha da yavaşlamasını, Orta Asya ekonomisinin tehditleri olarak sıraladılar.
Dünya Bankası, “Dünya Ekonomik Gelişme Beklentileri” raporunun sonraki baskısını duyurdu.
Rapora göre, Avrupa ve Orta Asya’daki ekonomik büyüme, 2022 yılında %1.2’den 2023 yılında %2.7’ye yükseldi. Büyümenin hızlanması, iç talebin genişlemesi, iş piyasasının istikrarlı bir durumu ve Rusya ve Ukrayna’da yeniden büyümenin etkisine bağlandı.
Ancak, Rusya, Ukrayna ve Türkiye hariç tutulduğunda, ECA bölgesindeki ekonomik büyüme geçen yıl %1.8’e kadar önemli ölçüde yavaşladı. Özellikle bölgenin ekonomilerinin %78’ini etkiledi.
Euro Bölgesi’nde zayıf dış talep etkisiyle, Orta Avrupa (%0.7 büyüme) ve Batı Balkanlar’da azalma yaşandı. Aynı zamanda Güney Kafkasya’da ekonomik büyüme yavaşladı, ancak Orta Asya’da hızlandı. Ermenistan, Kırgızistan ve Tacikistan’da, göçmen transferleri talebi desteklemede önemli bir rol oynadı.
Ekonomik büyüme endeksleri Doğu Avrupa’da da pozitif dinamiğe döndü. Ukrayna’da büyüme oranı %4.8 idi. Ancak ülkenin 2023’teki üretimi, savaştan önceki seviyelerin %30 altında kaldı.
Bölgede enflasyon, enerji ve gıda fiyat baskılarının azalmasıyla ılımlı hale geldi, ancak çoğu ülkede hedeflerin üzerinde seyretmeye devam ediyor.
Tahminler
ECA bölgesindeki ekonomik büyümenin 2024 yılında %2.4’e düşmesi, 2025 yılında ise %2.7’ye yükselmesi bekleniyor. Ana faktör, özel tüketimin artması ve Euro Bölgesi ekonomisinin aşamalı olarak toparlanmasıdır.
Ancak, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin neden olduğu belirsizlik, bölgesel görünümün belirlenmesinde önemli bir rol oynayacaktır. Bu iki ülke hariç tutulduğunda, bölgedeki büyüme oranı bu yıl %3.1’e, 2025 yılında ise %3.7’ye hızlanabilir.
Çoğu ECA ülkesinin, düşük enflasyon ortamında para politikasında hafifletmeye devam etmesi bekleniyor. Ancak bankacılık analistlerine göre, beklenen bütçe konsolidasyonu bu olasılıkları kapatır.
Bölgedeki büyüme, pandeminin devam eden etkileri ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin neden olduğu etkiler nedeniyle pandemi öncesi trendlerden daha düşük olması bekleniyor. ECA bölgesinde kişi başına düşen gelirin yakınlaşma hızı yavaş olup, 2025 yılında kişi başına düşen gelirin AB seviyesinin sadece %24’ü olması beklenmektedir.
Dünya Bankası ekonomistleri, Özbekistan’ın Gayri Safi Yurtiçi Hasılasının 2024 ve 2025 yılında aynı seviyede, %5.5 olarak kalmasını beklemektedir.
Riskler
Orta Doğu’da çatışmanın tırmanması, enerji fiyatlarının yükselmesine, finansman koşullarının sıkılaşmasına ve güven düzeylerine olumsuz etkilere yol açabilir.
Bölgedeki jeopolitik riskler yüksektir ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgali dışında kalan bu çatışmanın tırmanması, zaten ağır olan insan ve ekonomik kayıplara ek olabilir. Beklenenden yüksek enflasyon karşısında, sıkı para politikasının uzun süre devam etmesi mümkündür.
Bölgenin ana ticaret ortağı olan Euro Bölgesi’ndeki ekonomik toparlanmanın beklenenden yavaş olması, bölgedeki faaliyeti ağırlatacaktır. Ayrıca, Çin’deki ekonomik büyümenin daha da yavaşlaması veya Rusya’dan beklenenden daha keskin bir azalma gösteren göçmen transferleri, Orta Asya ve Güney Kafkasya ülkeleri için negatif dışsallıklar oluşturabilir.
Ayrıca, AB yardım fonlarının gecikmesi, Orta Avrupa’da ekonomik büyümeyi etkileyen başka bir risk oluşturuyor.
