Özbekistan’ın turizm sektörünü geriye götüren nedir?
Özbekistan Cumhurbaşkanı, turizm sektörünü daha da geliştirmek için yeni görevleri belirlediğini açıkladı. Ancak altı ay önce kabul edilen hükümet kararlarının çoğu hala yerine getirilmedi. Özellikle endüstriyel, jeolojik, bilimsel, askeri ve hükümet yönetimi turizmi gibi yeni turizm formatları henüz ortaya çıkmadı ve PayPal ve Apple Pay gibi hizmetler hala Özbek pazarına girmedi.
9 Nisan’da yapılan bir video konferansta Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, Özbekistan’ın bölgelerindeki turizm potansiyelini açığa çıkarmak gerektiğine vurgu yaptı. Toplantı sektörle ilgili bazı önemli istatistikleri sunarak, sorumlu makamlara yeni talimatlar verdi.
Raporlara göre, Özbekistan’ın turizm ihracatı son yıllarda 3.5 milyar doları aştı ve geçen yıl ülkeyi 10 milyondan fazla yabancı turist ziyaret etti. Şimdi, turizmin ulusal ekonomideki payını 2040 yılına kadar %7’ye ve ihracatı 10 milyar dolara çıkarmayı hedefleyen yeni bir strateji geliştiriliyor.
Bu strateji ve ilgili kalkınma programları çerçevesinde şu görevler belirlendi:
– “Turizm Halkası” boyunca yol tamiratlarına başlamak;
– Kapsül otellerin yapımını ve döşenmesini genişletmek;
– Dağlık bölgelerdeki tur operatörlerine dağcılık rotası izin belgeleri için my.gov.uz aracılığıyla 10 günlük onay sürecini başlatmak;
– Körfez ülkelerinden gelen turistler için 10 günlük olan vizesiz rejimi 30 güne ve Hindistan, Pakistan, Mısır ve İran’dan gelen turistler için vize prosedürlerini basitleştirmek;
– e-bilet ve e-vize hizmetlerini içerecek Uyumlu Ulusal Turizm Platformu’nun lansmanını hızlandırmak;
– Her ay bir Cumartesi ve Pazar gününü “Aile ve Meslektaşlarla Seyahat” günleri ilan etmek ve yerli turizmi teşvik etmek için yılda 20 milyar UZS ayırmak;
– Ülke genelindeki tüm tarihi yerlere erişim sağlayan “birleşik turist kartı” uygulamak.
Ayrıca, Cumhurbaşkanı, ekstrem turizmi teşvik etmek ve 2025 yılına kadar 15 milyon yabancı turisti çekmek için önlemler geliştirmesi için yetkililere talimat verdi.
Kabine’nin önceki kararı ne oldu?
Önceki hükümet belgelerinde belirtilen birçok turizm geliştirme girişiminin uygulanması gecikti veya hiç dikkate alınmadı.
Şu anda ulusal yasal veritabanında, Özbekistan’daki turizm gelişimi ile ilgili 100’den fazla yasal belge bulunmaktadır. Bunların çoğu yürürlüktedir, ancak uygulanmaları soru işaretleri yaratmaktadır. Örneğin, hükümetin 582 numaralı kararnamesi, endüstriyel, jeolojik, bilimsel, askeri ve hükümet yönetimi turizmi de dahil olmak üzere yeni turizm türlerinin 2025 yılına kadar başlatılmasını talep etmişti. Belirli bakanlıklar ve kurumlar her türü uygulamakla görevlendirilmişti.
Karara göre:
– Adalet Bakanlığı hükümet binaları ve tesislerine rehberli turlar başlatmalıydı;
– Savunma Bakanlığı ücretli atış menzili deneyimleri sunmalıydı;
– Jeoloji Bakanlığı maden sahalarına ve jeolojik patlamalara ziyaretleri izin vermelidir.
Belirlenen son tarihten üç aydan fazla süre geçmesine rağmen, bu yeni turizm hizmetlerinin başlatıldığına dair bir kanıt bulunmamaktadır.
Aralık 2024’te Jeoloji Bakanlığı, Navoi bölgesindeki Muruntau madeni ve Taşkent bölgesindeki Kalmokyr madenleri için güvenlik ve hijyen düzenlemeleri, ziyaretçi protokolleri ve hizmet sistemlerinin tanımlandığını duyurdu. Ancak maden patlamalarının canlı gözlemine dayalı turizmin tanıtımı henüz gerçekleşmedi.
Benzer şekilde, Savunma Bakanlığı Aralık 2024’te, Milli Elit Spor Merkezi’nin bir parçası olan Kibray spor kompleksinde ücretli atış hizmetleri sunmak için gerekli koşulların oluşturulduğunu belirtti. Ancak bu tesis hala halka kapalı.
Turizm Komitesi Aralık 2024’te Kun.uz’a yaptığı açıklamada, Adalet, Ekonomi ve Maliye Bakanlıklarının yönetim ve endüstri turizmi için yaklaşık 50 tesis belirlediğini belirtti. Ayrıca, bu sitelere turların 2025 yılında başlayacağını söyledi. Ancak üç aydan fazla geçmesine rağmen, halk hiçbir “yönetim turizmi” faaliyetinin başlatıldığını görmemiştir.
Bunun yanı sıra, 582 numaralı karar, Uluslararası ödeme platformlarının – PayPal, AliPay, UniPay, Apple Pay ve Google Pay gibi – Özbekistan’a girişini müzakere etmekle görevli olan Merkez Bankası, Dijital Teknoloji Bakanlığı ve Turizm Komitesini görevlendirmişti. Bu kurumlar, gerekli olduğu takdirde ulusal mevzuatı uyumlu hale getirmeyi düşünmeleri talimatını almıştı.
Aralık 2024’te Merkez Bankası, Apple ve Google’ın, Özbekistan’ın kişisel veri yasasındaki tartışmalı bir madde nedeniyle entegrasyonu reddettiğini Kun.uz’a bildirdi. Cumhurbaşkanının bir çözüm çağrısına rağmen, dört aydan fazla bir süre geçmesine rağmen herhangi bir yasal değişiklik yapılmamıştır.
Net bir karar ve önerilen çerçeve mevcut olmasına rağmen, sorumlu kuruluşlar neden uygulamayı geciktiriyor? Denetim mekanizmaları neden başarısız oluyor?
Çok fazla soru var – ancak şu an için çok az cevap bulunuyor.
