Petrol Fiyatları Düşüyor, Trump Tarifeleri Tenge Volatilitesini Artırıyor
ASTANA – Uzmanlara göre, düşen petrol fiyatları ve ABD yönetiminin tarife kararları, yakın zamandaki tenge döviz kuru düşüşünün ana nedenleri arasında bulunuyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın ithalata yönelik yeni tarifeler açıklamasının ardından küresel finans piyasalarında artan volatilite yaşanmış, bu durum yeniden korumacılık dönemine ve potansiyel bir küresel resesyona yol açma korkularını artırmıştır. Bu hareket, Kazakistan’dan gelen tüm mallara %27 oranında gümrük vergisi getirmiştir.
Kazakistan’ın ihracatı doğrudan ABD’nin tarife önlemlerinden etkilenmemesine rağmen, şok dalgaları hemen hissedilmiş ve ikincil etkileriyle Kazak para birimi tenge’yi etkilemiştir.
Kazakistan Borsası (KASE) üzerindeki tenge döviz kuru, 7 Nisan’da bir önceki işlem gününe göre %2,7 oranında zayıflayarak 519,12 tenge olarak gerçekleşti. Tenge, haftalık bazda %2,9 oranında zayıfladı.
Kazak ekonomist Galymzhan Aitkazin’e göre, ABD başkanlık yönetiminin aldığı kararlar, tenge volatilitesinin ana sürücüsü değil.
“Ancak bu, temel şoklar arka planında bir gelişmekte olan ülkenin para birimi için doğal bir hareket. Tarife gibi spekülatif faktörler, ikincil bir rol oynamaktadır,” dedi Aitkazin, Telegram kanalında yazdı.
Ona göre, petrol fiyatlarındaki düşüş, tenge’ye baskı yapmakta olan ana ve belki de en öngörülebilir faktördür.
“Eylül 2022’ye kadar tenge döviz kuru neredeyse tamamen Brent fiyatlarını takip etti: Petrol düştüğünde tenge zayıfladı. 2022’den sonra, ruble döviz kuru aktif olarak oyuna girdi ve Rusya ile yakın ekonomik bağları yansıttı,” şeklinde ekledi.
Resmi bir açıklamada, Kazakistan Ulusal Bankası risk iştahında keskin bir düşüşü, riskli varlıkların değerinde düşüşü, önde gelen ABD hisse senetleri endekslerinde bir düşüşü ve petrol fiyatlarında bir düşüşü, döviz kurlarını etkileyen önemli faktörler olarak gösterdi.
“Dolayısıyla 7 Nisan itibariyle petrol fiyatları, 31 Mart ile 7 Nisan arasında %14,1 oranında düşerek dört yıl sonra ilk kez 65 doların altına düştü. Petrole ek baskı, daha önce uygulanan üretim sınırlamalarının hızlı kaldırılmasına karar veren OPEC+ ülkeleri ve Suudi Arabistan’ın Asya alıcıları için tüm petrol derecelerinde varil başına 2,3 dolarlık fiyat indirimi yapacağını açıklamasıyla artmıştır,” raporda belirtildi.
Petrol fiyatlarındaki düşüş ve artan küresel belirsizlik ortamı içinde, gelişmekte olan piyasaların ve emtia tabanlı ekonomilerin para birimlerinde zayıflama işaretleri görülmektedir. 31 Mart ile 7 Nisan arasında, gelişmekte olan pazarlar para birimi endeksi %1,8 oranında düştü, Güney Afrika randı %7,3 oranında, Rus rublesi %3,8 oranında, Brezilya reali %3,5 oranında, Endonezya rupisi %1,5 oranında ve Meksika pezosu %1,1 oranında değer kaybetti.
Ulusal Banka’ya göre talebin artması, artan işlem hacimlerine yansımıştır. 7 Nisan’da KASE üzerinde yapılan işlemlerin hacmi, yılın başından bu yana günlük ortalamanın neredeyse iki katı olan 456,4 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Ulusal Banka, döviz piyasasına müdahale etmediğini ve “durumu yakından takip ettiğini ve gerekirse istikrarsızlaştırıcı döviz kuru dalgalanmalarını engellemek için uygun önlemleri alacağını” belirtti.
