Rus gaz tedarikleri Ukrayna üzerinden Avrupa’ya beklenmedik şekilde durdu – Macaristan için beklenmedik fırsat mı?
Rus gaz tedarikleri üzerinden Ukrayna aracılığıyla yapılan tedarikler, Avrupa’nın enerji manzarasını salladı, ancak Macaristan’ın Türk Akımı boru hattı ve bağlantı elemanlarına yaptığı stratejik yatırımlar, onu önemli bir transit merkez konumuna getirdi. Gaz sisteminin değeri üç kat artan Macaristan, düzenleyici ortamını iyileştirirse bu değişimden faydalanabilir.
Rus gaz tedarikleri aniden durdu
Index’in verilerine göre, Ukrayna üzerinden Avrupa’ya yapılan Rus gaz tedarikleri aniden durdu ve bölgenin enerji dinamiklerini dramatik bir şekilde değiştirdi. Özellikle Macaristan, bir pazar içerisinden gelen bilgilere göre gaz sisteminin değerinin neredeyse bir günde üç katına çıktığını gördü. Bu değişim, Gazprom’un 1 Ocak’ta Ukrayna üzerinden gaz taşıyamayacağını ve borunun kapanmak zorunda kaldığını duyurmasının ardından gerçekleşti.
Ukrayna, rotayı tekrar açmaya hazır olduğunu ancak gazın Rus olmadığı ve ödemelerin savaş sona erene kadar ertelendiği takdirde açılacağını söyledi. Bu arada Macaristan hala Rus gazını Türk Akımı boru hattı aracılığıyla alıyor. Kesinti ayrıca Ukrayna’nın yılda 800 milyon dolar (yaklaşık 774 milyon euro) ve Rusya’nın da 6 milyar dolarlık (yaklaşık 5,8 milyar euro) büyük bir kayba uğradığı uzun süredir saklanan finansal detayları ortaya çıkardı. Bu jeopolitik kargaşa ortasında Macaristan, bu beklenmedik fırsattan en iyi şekilde yararlanabilecek bir konumda buluyor kendini.
Slovakya’da da gerilim artıyor
Rus gaz tedariklerinin Ukrayna üzerinden kesilmesi, Avrupa genelinde ekonomik sarsıntılara neden oldu ve Slovakya’nın yıllık olarak tahmini 600 milyon dolar (580 milyon euro) taşıma ücretini kaybetmesine neden oldu ve Slovakya Başbakanı Robert Fico’nun Moskova’ya yaptığı ziyaret nedeniyle Ukraynalı milliyetçileri kızdırdı. Avusturya ve Slovakya sözleşmenin iptalinden en çok etkilenen ülkelerken, Macaristan Türk Akımı boru hattına geçti. AB, önceki anlaşmaları desteklemişti ancak şimdi uzatmalara destek vermekten çekiniyor ve Avrupa’yı Rus gazını LNG ile değiştirmeyi, Ukrayna üzerinden Azeri gazı temin etmeyi veya AB, Ukrayna ve Rusya arasında yeni bir anlaşma müzakere etmeyi düşünmeye zorluyor.
Macaristan hala Rus gazına güveniyor
Rus gaz tedariklerinin kesilmesi riskleri artırırken, Ukrayna’nın Suzda sayaç istasyonunu ele geçirmesi ve boru hatlarının askeri hedeflere dönüşebileceği endişeleri var. Bununla birlikte, Macaristan hala Rus gazına bağımlı kalmaktadır ve 2021 yılında imzalanan uzun vadeli bir sözleşme ile bu yıl 6,7 milyar metreküp gaz sağlamıştır. St. Petersburg Gaz Forumu’nda Dışişleri Bakanı Péter Szijjártó, enerji arzının fiziksel gerekliliğini ideolojinin önüne koymayı vurgulayarak ve Macaristan’ın rota çeşitlendirme ve rekabetçi fiyatlandırmayı sağlayarak taahhüdünü yeniden dile getirdi.
Macaristan’ın beklenmedik fırsatı
Rusya’nın Nord Stream boru hatlarının kaldırılması ve Rus-Ukrayna-Slovakya transitinin kapanmasının ardından Macaristan’ın Avrupa’ya Rus gazı taşıma rolü önemli ölçüde artmıştır. Türk Akımı boru hattı, Avrupa’ya Rus gazı taşımak için Macaristan’ın Sırp sınırı aracılığıyla AB’ye giriş yapmaya devam etmektedir. 2023’te Macaristan-Slovenya anlaşması da dahil olmak üzere yapılan son bağlantı yatırımları, Macaristan’ın gaz altyapısını daha da güçlendirmiştir ve değerini üç katına çıkarmıştır. Piyasa uzmanları, Macaristan’ın düzenleyici kararlılığını iyileştirmesi ve MEKH’nin (Macar Enerji ve Hizmet Kurulu) gözetim ücreti gibi tüccarları caydıracak ücretleri azaltması halinde, Macaristan’ın önemli bir gaz ticaret merkezi haline gelebileceğini öne sürmektedir. Güçlenen konumuyla Macaristan, gaz piyasasında bölgesel bir lider haline gelme potansiyeline sahiptir.
Yukarıdaki newstedeki informasyona göre Macaristan’ın stratejik yatırımları ve Avrupa ve Rusya arasında yaşanan Rus gaz tedarik kesintileri konusundaki gelişmeler ile ilgili bir makale yazılabilir.
