Rusya’nın, Kırgızistan’da Sığınan Muhalefet Üyelerine Karşı Ağı Hava Kararıyor
Rus aktivist Yevgenia Shamina, 5 Haziran tarihinde Bishkek’in başkenti Kirgizistan’da yaşayan Kremlin karşıtı, savaş karşıtı politik mülteci Aleksei Rozhkov’un telefonlarına cevap vermemesi üzerine arkadaşı tarafından panik içinde bir telefon aldı. Shamina, Gürcistan’da bulunan bir aktivist olan Shamina, Rozhkov’un tutuklandığını ve Rusya’ya götürülmüş olabileceğini öne sürdü. Bu tahmin doğru çıktı. Aynı gün Rusya’nın Sverdlovsk bölgesindeki bir mahkeme duruşmasında sanık olarak statüsünü teyit eden bir bildiri, mahkemenin web sitesinde yayınlandı. Rus gözaltısına erişim kazanan bir avukat bulan Shamina, aktivistin gözaltına alınma ayrıntılarını öğrendi. Ç Kırgız güvenlik servisleri tarafından gerçekleştirildi. ” (Avukat bana) erken saatlerde [beş ila yedi kişi tarafından] kiralık apartmanda gözaltına alındığını söyledi, oldukça büyük sayıda operatör. Hemen ekipmanını, telefonunu, bilgisayarını aldılar. Hiç kimseyle iletişim kurmasına izin verilmedi. [Ona] bütün eşyalarını yanında götürmesini söylediler, ama düzgün bir şekilde paket yapmasına izin vermediler” dedi. Aleksei Rozhkov, geçen yıl mahkeme görüşmesini beklerken Kaşıkstan’a kaçanlar arasında yer alıyor ve son haftalarda Bishkek’te gözaltına alınan üç Rus aktivistten biridir. Hepsi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in rejimine karşıt ve ülkelerindeki suç davaları ile ilgilenmektedirler. Tutuklamalar, Bishkek ve diğer Kırgız şehirlerinde kurulan Çin yapımı yüz tanıma sistemlerinin kullanımına kadar yakınlaşma işaretleri gözlemlenmesiyle gerçekleşti. Bu yeni gelişme, büyüyen baskı ve Ukrayna’da savaşa gönderilme tehdidine karşı kaçmak için Orta Asya ülkesine taşınan Rus politik aktivistleri korkutmaktadır. “Normal bir şekilde yaşıyorduk; kimse ele geçirilmedi. Ve şimdi, 10 günlük bir sürede, aniden [üç kişi] ele geçirildi” dedi Stas Zakharkin, Putin’in ülke mobilizasyon emri vermesinden sonra Kırgızistan’a taşınan bir Rus gazeteci. Zakharkin, şu anda bazı vatandaşlarının Kırgızistan’dan ayrıldığını çünkü ülkenin Rusya’nın eski Sovyetler Birliği’nin en sadık müttefiki olan Belarus gibi olduğunu söyledi. Savaşın ilk yılında 30.000 Rus vatandaşının Kaşıkstan’a kaçtığı tahmin ediliyor. “Görünüşe göre bir şeyler değişti” dedi Zakharkin. Ne Kırgızistan İçişleri Bakanlığı ne de Devlet Güvenlik Komitesi, yorum taleplerine cevap vermedi. Kremlin Düşmanları Rozhkov, Rus makamlarının terörizm ile eşdeğer gördüğü ve suçlamayı inkar etmediği bir askeri personel alımı ofisini ateşe vermek suçundan yargılanmaktadır. İki arkadaşı ise daha az radikal aktivizm biçimlerinden dolayı cezalandırılmaktadır gibi görünüyor. Alena Krylova, 4 Haziran tarihinde Kirgiz başkentinde yürüyüş yaparken gözaltına alındı ve resmi olarak Rus yetkililerin aşırılıkçı olarak gördüğü bir örgütün kurulmasına yardım etmekle suçlanmaktadır. Krylova’nın kaderi 2020 yılından bu yana içeride olan bir siyasi mahkum ve Kremlin’e başkaldırı olarak kabul edilen altı yıllık hapis cezasını tamamlıyordu ve Aralık ayında Left Resistance’ı kurdu ve yönettiği bağlantılı olarak dokuz yıl daha hapis cezası aldığında daha çok belli olur. Ancak Ukrayna’nın savaş başlamadan önce Kaşıkstan’a kaçan Krylova’nın kaderi henüz belirsiz. Krylova Kaşıkstan’da iltica başvurusunda bulundu ve dosyası incelenirken sınır dışı edilemez. Kaşık yasalarına göre sınır dışı edilmemektedir. Kimliği belirsiz olmak isteyen bir Left Bloc aktivisti ise, Devlet Güvenlik Komitesi tarafından acıkça uydurma bir suç dosyasıyla suçlanan bir politik göçmene polisler tarafından geniş halka açık bir sokakta Kaşıkistan güvenlik güçlerinin Rus talebine yanıt olarak ele geçirildiğini belirterek şöyle dedi: “Kaşıkistan güvenlik kuvvetlerinin Rus ‘meslektaşları’ talebi üzerine geniş halka açık bir sokakta kesinlikle uydurma bir suç dosyasına karışan bir politik göçmene el koymaları üzücü” dedi. [Rus] Aktivistler İçin Hiçbir Ülke Rusya’nın Ukrayna’ya tam ölçekli bir saldırısı ve artan iç baskı, Kirgizistan’da dikkate değer bir baskıyla aynı zamana denk geldi. Son aylarda, gazeteciler ve sivil toplum kuruluşları, parlamentonun bu yıl geçmesine beklenen Kremlin tarzı iki yasa tasarısına karşı mücadele ediyorlar. Bunlardan biri, 2012 yılında Rusya’nın “yabancı ajanlar” üzerine yürürlüğe koyduğu yasayla yakından benzerlik gösteren kar amacı gütmeyen örgütlerle ilgili bir yasadır. Diğeri, Kırgız medyasına yeni kısıtlamalar getirecektir ve Kırgız medyasının korkunç durumu, Sınır Tanımayan Gazeteciler tarafından yayınlanan en son sıralamada ülkenin 50 sıra gerilemesine neden oldu. Aziza Abdirasulova, aktivistlerin parlamentodan yardım beklememesi gerektiğini söylüyor ve bunun yerine parlamentonun 23 yaşından genç Kırgız kadınlarının ülkeyi terk etmelerine izin verip vermeme konusunda tartışmalarla meşgul olduğunu söylüyor. Bazı Kırgız gözlemciler, Rusya’nın yoksul müttefiki içinde siyasi ortamı etkileyebildiğini iddia ederken, diğerleri Cumhurbaşkanı Sadyr Japarov’un yavaş yavaş Kremilin’in savaşının yarattığı fırsatları kullanarak yerel sivil toplumun ve siyasi muhalefetin arta kalanını ortadan kaldırmayı uygun bir şekilde kullandığını ileri sürüyor. Her ne olursa olsun, Bishkek’te yaşayan Rus politik aktivistler, Kırgız meslektaşları gibi, ülkede özgürlüklerin gerçek zamanlı olarak daraldığını gözlemlediler. Bu eğilimin bir örneği, geçen yıl Bishkek’te kurulan Krasnaya Krysha (Kızıl Çatı) Rus anti savaş yaratıcı kolektifinin yerel yetkililer tarafından gözetildiğinin belirtilmesidir. Eurasianet tarafından yapılan bir Mart raporunda, grubun üyelerinden en az birinin, Şubat ayındaki savaşın birinci yılında başkentte gerçekleşen bir protestodan sonra gözaltına alındığı belirtildi. Çıkan raporda yer alan bilgilere göre, gruptaki üyeler, aktivitelerinden kaçınmaları konusunda yerel güvenlik güçlerinin kendilerini ziyaret ettiklerini söylemişlerdir. Geçtiğimiz hafta, savaşla ilgili bir ifade özgürlüğü skandalı daha yaşandı. Pornofilmy adlı popüler Rus rock grubu, Instagram’da, anti-savaş duruşlarını daha da güç
