Şavkat Mirziyoyev, Astana’daki zirvede Orta Asya-Almanya işbirliği için altı stratejik önceliği belirliyor.
Orta Asya Cumhuriyetleri ile Almanya arasındaki işbirliğinin altı ana alanını vurgulayan Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, Astana’da düzenlenen ikinci “Orta Asya – Almanya” zirvesinde önemli açıklamalarda bulundu. Orta Asya ülkelerinin liderlerinin ve Almanya Başbakanı Olaf Scholz’un katıldığı zirve, ekonomik ve jeopolitik bağları güçlendirmeye olan kararlılıklarını yeniden vurguladı. Mirziyoyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev’e ev sahipliği yaptığı için teşekkürlerini iletti ve Almanya Başbakanı Scholz’u Orta Asya ile olan ortaklığı güçlendirme konusundaki kararlılığından ötürü takdir etti.
Mirziyoyev, iki bölge arasındaki tarihi bağlara vurgu yaparak, Orta Asya ve Almanya arasındaki entelektüel alışverişin 18. yüzyıla kadar uzandığını belirtti. Handel’in Amir Temur’a ithaf ettiği opera ve Goethe’in bölgenin antik şehirleri üzerine yazdıkları gibi kültürel bağlara dikkat çekti. Bu köklü bağlar, şu anda Orta Asya ve Almanya arasında kurulan çok yönlü işbirliği için sağlam bir temel oluşturduğunu belirtti.
Altı öncelikli alan üzerine odaklanan Mirziyoyev, ilk olarak Orta Asya’da istikrar ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak için uzun vadeli stratejik işbirliğinin önemine vurgu yaptı. Gelişim İşbirliği Konsepti’ni kabul etmeyi ve bunu destekleyen bir “Orta Asya-Almanya Analitik Merkezler Forumu”nu benimsemeyi ve ilk toplantısını Özbekistan’ın Hive şehrinde yapmayı önerdi. Bu forum, Mirziyoyev’e göre bölgesel işbirliğini derinleştirmede kritik bir rol oynayacak ve ortak sorunlar ve fırsatlar hakkındaki diyalogu teşvik edecektir.
Orta Asya ve Almanya arasındaki yatırım ve teknolojik ortaklıklar Mirziyoyev’in vizyonunun ikinci ana alanını oluşturdu. Almanya şirketlerinin Özbekistan’da enerji, kimya ve tarım gibi çeşitli sektörlerde devam eden 20 milyar Euro’nun üzerindeki projelerde önemli bir varlığını vurguladı. Ekonomik işbirliğini daha da artırmak için yatırım ilişkilerini genişletmeye yönelik bir yol haritası oluşturmayı ve “Orta Asya-Almanya” iş dünyası diyalog platformunu başlatmayı önerdi. Ayrıca bölge genelinde yatırımları korumaya yönelik bir hükümetler arası anlaşmanın kabul edilmesini de önerdi.
Özbekistan Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen üçüncü öncelik, bölgenin maden kaynaklarının Alman uzmanlığından yararlanarak geliştirilmesiydi. Orta Asya’nın nadir toprak metaller de dahil olmak üzere zengin rezervleri, işbirliği için önemli fırsatlar sunuyor. Mirziyoyev, jeolojik keşifler, maden işleme ve bölgenin ana hammaddelerinin dijital haritasının oluşturulması konusunda ortak projeler çağrısında bulundu. Orta Asya ülkeleri için bu kaynakları AB pazarı için güvence altına alma konusunda Almanya’ya destek olmaya hazır olduklarını belirtti.
Beşinci stratejik işbirliği alanı olarak “yeşil” enerji ortaklıklarının potansiyeline odaklanan Mirziyoyev, Orta Asya ve Almanya arasında Enerji Diyalogunun kurulmasını önerdi. Güneş, rüzgar ve hidrojen projeleri de dahil olmak üzere yenilenebilir enerji gelişimi konusunda işbirliğin artırılmasını amaçlayan bu diyaloga ilgi duyduğunu belirtti. Özbek lider, Orta Asya ülkelerinin düşük karbon ekonomiye geçişine ve enerji altyapılarını modernize etmelerine yardımcı olmak için Alman teknik yardımına ilgi duyduğunu ifade etti.
İklim değişikliğine de değinen Mirziyoyev, küresel ısınmanın Orta Asya üzerindeki etkilerini azaltmak için ortak çaba gösterme gerekliliğini vurguladı. Almanya’nın “Yeşil Orta Asya” girişimi aracılığıyla desteklerini memnuniyetle karşıladı ve çevre eğitimi, su kaynakları yönetimi ve biyoçeşitliliğin korunması alanlarında daha büyük işbirliği için çağrıda bulundu. Ayrıca bölgede çevresel işbirliğini güçlendirmek amacıyla Başbakan Scholz’un başlattığı Orta Asya Doğa Ortaklığına da destek verdi.
Son olarak, Orta Asya ile Avrupa arasındaki ulaşım bağlantılarının geliştirilmesinin önemine vurgu yapan Mirziyoyev, ulaşım koridorlarının gelişmemiş durumunu derin ticaret ilişkilerini derinleştirmenin önemli bir engel olarak tanımladı. Özbekistan Cumhurbaşkanı, transit güzergahları geliştirmenin yollarını araştırmak için ortak bakanlar konferansı düzenlenmesini ve Orta Asya’nın Avrupa ile Asya arasında önemli bir bağlantı haline gelmesine yardımcı olacak bu adımın bölgesel ekonomik entegrasyonu teşvik edeceğini ve Almanya ile olan ticareti genişleteceğini belirtti.
Sonuç olarak, Mirziyoyev, Özbekistan’ın Orta Asya-Almanya ortaklığını ilerletme konusundaki güçlü ilgisini yineledi. Zirvenin somut projelere yol açacağına ve iki bölge arasındaki ilişkilerin derinleşeceğine olan inancını dile getirdi. Özbekistan’ın 2024 yılında “Orta Asya-Avrupa Birliği” zirvesine ev sahipliği yapmaya hazırlandığı bu dönemde, Özbek lider, Almanya ile stratejik ortaklığın ilerleyen yıllarda devam edeceğine olan umudunu koruyor.
