“Son yıllarda artan talep konutların erişilebilirliğinde bir düşüşe neden oldu” – Merkez Bankası
2023 yılında gelir ve konut fiyatları arasındaki büyüme farkı dört katına çıktı.
2023 yılının sonunda, nominal gelir ve konut fiyatları arasındaki büyüme oranı farkı yüzde 20’ye kadar genişlediği bildirildi. Geçen yıl, konut satış ve alım işlemlerinin sayısı yüzde 4.4 artarak 335 bin birime ulaştı. Ekim-Aralık döneminde konut piyasasındaki aktivite, üçüncü çeyreğe göre yüzde 10 düşerek 83.2 bin işleme geriledi.
“2023 yılındaki aktivite, diğer yatırım ve birikim araçlarına kıyasla gayrimenkul piyasasının cazibesi koşullarında yüksek talep tarafından desteklenmiştir. Yüksek talep aynı zamanda nüfus arasında ipotek kredisi talebine olan talebin de hızla artmasını kolaylaştırmıştır” şeklinde yayımlanan belgede denildi.
Birincil konut piyasasında fiyatlar yıllık yüzde 39.6 artarken (dolar bazında yüzde 26.9), ikincil piyasada yüzde 35.1 arttı (dolar bazında yüzde 23). Taşkent, Toshkent, Andijan, Buhara ve Horezm bölgelerinde gayrimenkul fiyatları yüzde 40 arttı ve bunun sebebi “hızlanan altyapı gelişimi” olarak açıklandı.
2023 yılında milli para birimi cinsinden kira fiyatları yüzde 8.8 artarken, dolar bazında yüzde 1 azaldı. Güçlü arz ve yavaşlayan talep nedeniyle kiralık konut değerleri dördüncü çeyrekte stabilize oldu.
Kira fiyatları en fazla Fergana (%21.1), Buhara (%16.5) ve Taşkent (%17.6) bölgelerinde arttı. Cumhuriyetin diğer bölgelerinde fiyatlar ortalama yüzde 5-7 artarken, Taşkent’te yüzde 9’dan fazla azaldı.
“2023 yılında nominal gelirler ve konut fiyatları arasındaki büyüme farkı, 2022 yılındaki yüzde 4.4’ten yüzde 20’ye kadar genişledi. Tam tersine, kira fiyatlarının stabilize olmasından dolayı gelir ve kira büyüme arasındaki fark negatif (-5.2%)” şeklinde Merkez Bankası belirtti.
Raporunda, düzenleyici, son yıllarda artan talep ve cazip getiri ile yükselen fiyatlar arasında döngüsel ilişkili artan talebin, konut erişilebilirliğinde belirli bir düşüşe yol açtığını vurgulamaktadır.
Ocak ayının başında Merkez Bankası, ipotek ve araba kredisi verme koşullarını sıkılaştırma girişiminde bulundu. Düzenleyici, ayrıca kredi riskini değerlendirmek için yeni göstergelerin uygulanmasını önermektedir.
