S&P, Kazakistan’ın Kredi Notunu Sabit Görünümle Onayladı, Mali Baskılara Rağmen
ASTANA – S&P Global Ratings, Kazakistan’ın uzun vadeli egemen kredi notunu ‘BBB-‘ ve kısa vadeli notunu ‘A-3’ olarak teyit etti ve istikrarlı bir görünümünü sürdürdü, artan mali baskılara rağmen.
21 Şubat tarihli açıklamasında S&P analistleri, notun Kazakistan’ın sağlam mali ve dış denge tablolarını vurguladığını belirtti ve bu tabloların dış şoklara karşı sağlam bir kalkan sağlamaya devam ettiğini açıkladı.
Açıklamada, “BBB-” uzun vadeli not üzerindeki istikrarlı görünümün, hükümetin uzun süreli mali zayıflık ve daha yüksek faiz giderleri risklerinin, planlanmış yönetişim ve ekonomik reformlar ile Kazakistan’ın güçlü varlık tamponları tarafından azaltıldığı görüşümüzü yansıttığını belirtti.
Ajans, artan iç borç ve bütçe açıklarını kapatmak için Ulusal Fon’a olan güvenin ülkenin mali çerçevesini orta vadede zorlayabileceğini uyardı. 2000 yılında kurulan Ulusal Fon, ülkenin aşırı hidrokarbon gelirlerini biriktirmek amacıyla tasarlandı.
“Ancak, hükümetin 2026’dan itibaren Ulusal Fon fonlarının mali kullanımına ek sınırlamalar getirme planlarıyla bu uygulama değişebilir. S&P analistlerine göre net hükümet borcunun 2028’de gayrisafi yurt içi hasılaya %12’ye ulaşacağını, 2022’de neredeyse net bir varlık pozisyonuna ulaştıktan sonra yazıldı.”
Daha fazlası için: https://astanatimes.com/wp-content/uploads/2025/02/c2c40f630bd689302f1977b664962e1b_1280x720-300×173.jpg
Ekonomik Büyüme
Analizlere göre, Kazakistan ekonomisi 2024 yılında daha yüksek hükümet harcamalarıyla “dayanıklı” kaldı. S&P, 2025 yılında %4.9’luk bir GSYİH büyümesi öngörüyor.
“Bu yıl %4.9’luk güçlü bir büyüme bekliyoruz, kısmen devam eden mali genişleme ve Tengiz petrol sahasının genişlemesinden artan petrol üretiminden desteklenen. OPEC+ üretim kotalarına rağmen, makamların tahminine göre toplam petrol üretimi 2025 yılında yılda 96 milyon ton ve 2027 yılında 106 milyon tona ulaşabilir, 2024 yılında yaklaşık 88 milyondan yukarı,” açıklamasında bulundu.
Hidrokarbon sektörünün ekonominin temelini oluşturmaya devam ettiğini, GSYİH’nin neredeyse %20’sini, hükümet gelirlerinin %30’unu ve ihracatın yarısından fazlasını oluşturduğunu belirten S&P, bu bağımlılıkla ilişkili dezavantajları da vurguladı.
Değişken petrol fiyatlarının mali istikrara önemli riskler oluşturmaya devam ettiğini, bu endişelerin CPC vasıtasıyla Kazakistan’ın ana petrol ihracat rotası üzerindeki jeopolitik karmaşıklıklarla daha da arttığını belirtti.
S&P, Kazakistan’ın Rusya üzerinden Avrupa pazarlarına %80’ini taşıyan CPC boru hattına olan bağımlılığının hala kritik bir zayıflık olduğunu belirtti. Hükümetin BTC boru hattı aracılığıyla ihracat rotalarını çeşitlendirmeye çalıştığını, ancak hacimlerin sınırlı olduğunu ve lojistik zorlukların devam ettiğine dikkat çekti.
Son saldırılar gibi CPC boru hattına yönelik kesintilerin bu yıl hedeflenen petrol üretimi ve ihracat hacimleri için “potansiyel olarak bazı riskler oluşturabileceğini” uyardı.
Orta vadeli büyüme beklentilerinin çoğunun 2025 yılından sonra ılımlı düzelebileceğine dikkat çekti.
“İç talep ve yatırımın muhtemelen, hükümet harcama büyümesinin yavaşlamasıyla zayıflayabileceğini öngörüyor. Hükümet politikası, ulusal altyapı planı aracılığıyla ekonomiyi su, ulaştırma, su temini ve atık su sektörlerinde çeşitlendirmeyi amaçlıyor,” raporda belirtildi.
Baskılar
S&P, 2024 yılında zayıf petrol fiyatlarından kaynaklanan gelir eksiklikleri, yaygın vergi muafiyetleri ve zayıf bütçe tahminleri nedeniyle bütçe açıklarının genişlediğini vurguladı.
Ajans, genel hükümet açığının resmi rakamın üzerinde olan %2.7’lik bir rakamdan %4.3’e ulaştığını tahmin etti ve bunun sebebinin Ulusal Fon transferlerinin gelir hesaplamalarında dışlanması olduğunu belirtti.
“Vergi gelirlerindeki eksiklikleri telafi etmek için, Kazakistan Ulusal Fonu, hükümete bir defaya mahsus istisnai transferler sağladı ve bunlar, Samruk Kazyna’dan (sovereign wealth fund) gelir olarak dağıtımla gerçekleştirildi. Bu, bütçedeki garanti ve hedeflenen transferlerin yanı sıra garanti transferlerin mevcut sınırının üzerine çıkarılan istisnai transferlerin ortadan kaldırılmasını planladığının ötesindeydi,” açıklamasında bulundu.
Kazakistan’ın orta vadeli mali yolunun, mali kuralların ne kadar etkili bir şekilde uygulanacağına bağlı olacağına değindi.
“2025-2028 arasında mali açığı %3,7’e düşürmek için harcama büyümesinin azalacağını, vergi tabanının genişletilmesine yönelik çabaları ve Ulusal Fon transferlerine ilişkin sınırlamaların mali harcamaların yanı sıra gerçekleşmesi planlanan benzersiz transferlerin boyutunun sınırlamaları hakkında önlemler almayı planladığını belirtildi,” raporda yer aldı.
