Stratejik ortaklık, ulaşım koridorları, kritik mineraller ve daha fazlası – Semerkand zirvesinden öne çıkanlar
İlk kez Orta Asya-Avrupa Birliği Zirvesi 3-4 Nisan tarihlerinde Semerkand’da gerçekleşti ve bölgesel liderleri ve üst düzey AB yetkililerini bir araya getirdi. “Geleceğe Yatırım Yapmak” teması altında yapılan tartışmalar, yeşil ekonomi, dijital dönüşüm, bağlantılar ve güvenlik üzerine odaklandı. 12 milyar avroluk AB yatırım paketi duyuruldu. Zirve aynı zamanda Semerkand İklim Forumu ve Aral Kültür Zirvesi’ne ev sahipliği yaptı ve ekolojik zorlukları ve kültürel diyalogu ön plana çıkardı.
Yüksek düzeyli etkinlik, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev tarafından yönetilirken, Avrupa Birliği’ni Avrupa Konseyi Başkanı António Costa ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen temsil etti.
“Geleceğe Yatırım Yapmak” sloganıyla düzenlenen zirve, AB ile Orta Asya arasındaki stratejik bağları güçlendirmeye odaklandı. Tartışmalar şu ana alanlarda yoğunlaştı:
– Sürdürülebilir ve yeşil ekonomi
– Kritik hammaddeler
– Dijital dönüşüm
– Altyapı ve lojistik, Trans-Kafkasya Taşımacılık Koridoru da dahil olmak üzere
Afganistan’daki durum ve yaptırımların dolaşımının önlenmesi de dahil olmak üzere güvenlik konuları da ele alındı.
Zirve sırasında von der Leyen, küresel bağlantı ve sürdürülebilir kalkınmayı iyileştirmeyi amaçlayan önemli bir AB girişimi olan Global Gateway girişimi altında 12 milyar avro yatırım paketi duyurdu.
Bu alandaki çabaları desteklemek için liderler, Orta Asya’da sürdürülebilir taşımacılık altyapısı ve lojistik ağlarına destek olacak 10 milyar avroluk uluslararası yatırım paketinin harekete geçirilmesini memnuniyetle karşıladı.
Avrupa Yatırım Bankası’nın Özbekistan’da bölgesel bir ofis açılmasına yönelik tarihi bir anlaşma imzalandı.
Zirvenin en önemli sonuçlarından biri ilişkilerin stratejik bir ortaklığa yükseltme kararı oldu. Bu taahhüt, etkinliğin sonunda imzalanan ortak bir Deklarasyon ile resmileştirildi ve bölgesel işbirliği, hukukun üstünlüğü ve sivil toplum, güvenlik ve barış gibi çeşitli ana alanlara odaklandı.
Konuşmasında, Ursula von der Leyen, AB-Orta Asya ilişkilerinde “yeni bir dönem” başladığını ilan etti. Bölgenin dünya kritik hammaddelerinin neredeyse %40’ına sahip olduğunu ve bu hammaddelerin yeşil enerji ve dijital teknolojileri ilerletmek için hayati olduğunu vurguladı.
İklim zorluklarına yönelik olarak, zirvenin yan etkinliklerinden biri olan Semerkand Uluslararası İklim Forumu, bölgedeki kötüleşen ekolojik durumu tartışmak üzere küresel liderleri, bilim adamlarını ve çevre aktivistlerini bir araya getirdi. Özbekistan Cumhurbaşkanı, Orta Asya Yeşil Kuşağı gibi ulusal ve bölgesel girişimler ve su tasarrufu teknolojilerine yapılan yatırımlar aracılığıyla sürdürülebilirliğe olan bağlılığını yeniden vurguladı.
Zirve boyunca, Aral Kültür Zirvesi de kültürel bir boyut ekledi. Bu sergi, çevresel sorunlar ile sanatsal ifade arasındaki etkileşimi vurgulayarak, bölgenin ekolojik zorluklarının insan tarafını ön plana çıkardı.
Semerkand zirvesi, Orta Asya-AB işbirliğinde önemli bir gelişme olarak vurgulandı ve ilişkilerinde yeni bir bölümün başlangıcını işaret etti. Politik diyalog, yatırım girişimleri ve iklimle ilgili öncelikler üzerinde durularak, her iki taraf da bölgesel bağlantıları ve sürdürülebilir kalkınmayı geliştirme adımlarını belirledi.
