Taşlara ve Belleklere Kazınmış Kazak Aşk Hikayesi
Kazakistan’da 14 Şubat Sevgililer Günü’nün batı kültürü aracılığıyla tanıtılmasına rağmen, Kozy-Korpesh ve Bayan Sulu Günü olarak bilinen yerel bir sevgi kutlaması olan 15 Nisan günü, giderek daha fazla ilgi görmektedir. İlk kez 2011 yılında kutlanmaya başlanan bu gün, Kazak folklorundan gelen efsanevi bir aşk hikayesine saygı duruşunda bulunmaktadır. 14 Şubat’taki yoğun karmaşanın aksine, 15 Nisan kibar ve acelesiz hissettirir. Sadece siz ikinizin olduğu bir gün – favori caddenizde el ele yürümek, ani piknikler yapmak veya sessizce yıldızları izlemek için bir gün.
Bu yıl, bu gün için ne yazacağımı düşünürken kendimi Taraz’da buldum. Tesadüfen, defalarca duyduğum ancak hiç gerçekten düşünmediğim Aisha Bibi türbesini ziyaret ettim. Eski kireç duvarlarının önünde dururken, beklenmedik bir şekilde duygulandım. Sessizlikte, ince süslemelerde hikayenin canlanmasını sağlayan bir şey vardı. O zaman fark ettim ki bu sadece Kozy-Korpesh ve Bayan Sulu gibi bir aşk efsanesi değildi – bu, zamansız bir sadakat anıydı.
Efsane, soylu bir adamın kızı Aisha ve genç bir hükümdar olan Karakhan’ın aşkını anlatıyor. Onların aşkı gerçek ve derin olmasına rağmen yasaktı. Babası Karakhan’ın teklifini reddettiğinde, sevgilisiyle olmaya kararlı olan Aisha, sadece sadık dadısı yanında olmak üzere kaçtı.
Babası onun ayrılmasını lanetledi: “Altı nehir geçebilirsin ama yedinciyi asla geçemezsin. Şapkasını uzaktan göreceksin – ve daha fazla yaklaşamayacaksın.”
Ancak yedinci nehrin geçmeden önce kader müdahale etti. Yüzünü yıkamak için durduğunda, zehirli bir yılanın başörtüsüne girdiğinden habersizdi. Onu geri taktığında yılan ona ısırdı. Zehir hızla yayıldı ve ölümcül oldu.
Haberleri aldığında, Karakhan doktorlar ve imamlarla yanına koştu. Fakat artık çok geç olduklarını anlayınca, onu ölmekteyken evlendi, kulağına fısıldayarak, “Aisha, şimdi sen benim karımsın.” dedi. Duyduğu son sözler buydu.
O, karısını o tepeye gömdü ve onun adının sonsuza dek yaşayacağı kadar güzel bir türbe emretti. Ve gerçekten de öyle.
Sadece Taraz’dan 18 kilometre uzaklıkta bulunan yapı, Kazakistan’da diğerlerinden farklıdır. Duvarları, her biri ince çiçek ve geometrik desenleri taşıyan 60’tan fazla çeşitli kiremitle kaplıdır. Batı duvarı 12. yüzyıldan beri dokunulmamış durumdadır. Zanaatkarlar, takviye için demir yerine ardıç ağacı kullandı. Bir sütun, Aisha’nın ölüm anındaki yaşını simgelediği söylenen 16 sıra kiremitten oluşur.
Yüzyıllar boyunca korunan bir yazıtın üzerinde, eski Arap harfleriyle yazılmış şöyle yazmaktadır: “Sonbahar… Bulutlar… Dünya güzeldir…”
Tasarımının ötesinde, türbenin içinde gizemler barındırır. Tümbürdeklerin akustiği o kadar garip ki, hatta bir fısıltı bile müzik gibi yankılanır. Kimi insanlar tuğlaların bakır ve minerallerle karıştırıldığını ve bir tür ksilofon etkisi yaratmak için kullanıldığını düşünmektedir. Onlara “müzikal tuğlalar” derler.
Onun türbesi, Karakhan için inşa edilen türbeye karşı yüzüyor – manzarayla karşılıklı. Babasının dediği gibi. Bir dönem boyunca, Taraz’daki en yüksek binalardı. Biri diğerinin kubbesini görebileceği bir yerdi. Karakhan her sabah mezarını ziyaret eder, bir testide beş kırmızı gül taşırdı.
Bugün, kadınlar buraya aşk, çocuk, mutluluk için dua etmeye gelir. Onları gördüm – sessiz, saygılı, Aisha’nın dinlenme yerinin önünde umut dolu gözlerle duruyorlardı.
Orada dururken, bir şeyin değiştiğini hissettim. Gerçek, sonsuz, acı tatlı bir aşkın hala o duvarlar arasındaki sıcaklığını hissettim. Oymalı kiremitlere elimi koydum ve güneşin sıcaklığını hissettim, ancak aynı zamanda başka bir şeyi de hissettim: zamana sınırların ötesinde seven, sevilen birinin hafızasını.
15 Nisan sadece takvimdeki bir tarih değil. Büyük aşk hikayelerinin solmadığını, anlatmaya, ziyaret etmeye ve hissetmeye devam ettiğimiz sürece solmayacağını hatırlatan bir gün.
