UNDP Raporu, Kazakistan’da Sürdürülebilir Yatırım için Gelirlerin Artırılmasının Önemini Vurguluyor
ASTANA – Dünya Bankası’nın Kazakistan hakkındaki en son ekonomik güncellemesi, 30 Ocak tarihinde yayınlanan Geleceğe Yatırım: Kalıcı Yatırımlar için Gelirleri Artırma başlıklı raporla sunuldu. Rapor, ülkenin ekonomisi için karmaşık bir görünüm sunarak, büyümenin 2024 yılında %4’ten 2025 yılında %4.5-5’e hızlanmasının beklendiğini, artan petrol üretimi ve devam eden mali destek sayesinde gerçekleşeceğini belirtiyor.
Rapora göre, büyümenin 2025 yılından sonra yavaşlayacağı ve düşük üretkenlik ile azalan yatırımların yansıtılacağı belirtiliyor.
Rapor ayrıca, enflasyonun kademeli olarak azaldığını ancak hedefin üzerinde kalmaya devam ettiğini belirtiyor. 2025 yılında %7.5-8’e ve 2026 yılında %6’ya düşmesi bekleniyor. Bununla birlikte, devam eden mali genişleme ve artan döviz kuru oynaklığı enflasyon baskısını sürdürebilir.
Rapor, düşen küresel petrol talebi, uzun süreli mali genişleme; ve aşırı hava olaylarının kritik altyapı ve iş faaliyetleri üzerindeki etkileri gibi ana riskleri belirliyor.
Çalışma, Kazakistan’ın vergi gelirlerinin diğer ülkelerle karşılaştırıldığında önemli ölçüde geride kaldığını belirterek, temel kamu hizmetlerinin finansmanını ve uzun vadeli büyüme fırsatlarını sınırladığını vurguluyor. Raporun özel bölümünde, gelir mobilizasyonu reformları ele alınıyor.
Rapor, mali zorlukları ele almak için kapsamlı bir vergi reform gündemini ortaya koyuyor. Önerilen reformlar arasında progressif gelir vergisi sistemine geçiş, verimsiz vergi teşviklerinin kaldırılması, KDV reformları, harçlarını çevresel hedeflerle uyumlu hale getirme ve vergi idaresini güçlendirme bulunuyor.
Kazakistan’ın mevcut altyapı açığı, üretkenliği teşvik etmek ve kesintisiz ve dirençli kamu hizmetlerini sağlamak için artan altyapı yatırımlarını talep ediyor. Bu nedenle uzun vadeli sürdürülebilirlik için kritik olan fonları sağlamak için gelirleri artırmak hayati öneme sahiptir.
Hükümetin 2027’ye kadar üç yıllık mali planı, sosyal yardım, sağlık hizmetleri, tarım ve KOBİ desteği alanlarında hedeflenen harcamaların artacağını belirtiyor. Petrol üretiminde artış beklenirken, petrolle ilgili gelirlerin 2027’ye kadar istikrarlı ancak mütevazı petrol fiyatları tahminleri çerçevesinde sınırlı kalması bekleniyor.
Petrol dışı gelirlerin, yönetim çabalarının iyileştirilmesinden ve devam eden dijitalleşme çabalarından faydalanacağı, ancak harcama artışının gelir artışını aşması ve 2025 yılında %3.1’e kadar açılan mali açığın 2026 yılında hafifçe %2.7’ye gerilemesi bekleniyor. Açığın muhtemelen yerel borçlanma, dış krediler ve Milli Petrol Fonu’ndan ek çekilmelerle karşılanacağı belirtiliyor. Rapora göre, kamu borcunun 2024 yılında Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın (%22.2) tahmini oranından 2027 yılına kadar %24’e kadar yavaşça yükseleceği – küresel standartlara göre düşük ve yönetilebilir sınırlar içinde kalacak şekilde.
