Uzbeqkosmos, uydularla toprak tuzluluğunu izleyecek
Özbekistan’ın Jizzah bölgesinde 90 tarım arazisini kapsayan bir pilot proje hayata geçiren Özbekkosmos ajansı, toprak tuzluluğunu uydu görüntülemeyle izlemeyi hedefliyor. Bu girişim, Özbekistan’ın toprak restorasyonu ve sürdürülebilir arazi kaynakları yönetimi stratejilerini geliştirmesini kolaylaştırmayı amaçlıyor.
Proje, Asya ve Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (ESCAP) ile işbirliği içinde yürütülüyor. Özbekkosmos, bu girişimi, yerel ve uluslararası uzmanların katıldığı bir seminer sırasında duyurdu.
Özbekkosmos’a göre, Özbekistan’da 1.74 milyon hektarlık arazi değişen derecelerde tuzluluktan etkilenmiş durumda; bunlardan 65,200 hektarı aşırı derecede tuzlu olarak sınıflandırılmış. Ayrıca, Aral Denizi’nin kuruması nedeniyle 5.5 milyon hektarlık alan tuz bataklığına dönüşmüş durumda.
Özbekkosmos Bilim, İnovasyon ve Teknoloji Transferi Departmanı Başkanı İsmoil Rasulov, “Tuzlanma bitkiler için suyun kullanılabilirliğini azaltır, toprak verimliliğini düşürür ve temel minerallerin ve iz elementlerin kaybına yol açar. Bu nedenle, bu alanı izlemek ve çözümler bulmak önemli bir öncelik olarak kalıyor,” dedi.
Proje, Jizzah bölgesindeki Zarbdar ilçesi ve çevre bölgelerindeki 90 tarımsal alanda arazi tuzluluk seviyelerini izleyecek. Uzmanlar, bu alanlardaki toprak tuzluluk seviyelerini iki yıl boyunca değerlendirecek. Bu değerlendirmeyi yapmak için bitki örtüsü (NDVI) ve tuzluluk (SSI) indisleri kullanılacak. Uzay İzleme ve Jeoinformasyon Teknoloji Merkezi Başkanı Farhod Mahmudhaev’e göre, görsel spektrumu (RGB olarak görünen ve standart bir uydu görüntüsü olan) değil, kızılötesi gibi diğer görünmez dalga boylarını da içeren uydu görüntülerinden türetilen bu indisler kullanılacak. NDVI indis, bitki örtüsünün durumunu ve yoğunluğunu değerlendirirken, SSI indis ise bölgedeki toprak tuzluluğunu ölçecek.
Ancak, sadece bu iki indis kullanılarak toprak tuzluluğunu izlemek yeterli olmayabilir. Çin Tarım Bilimleri Akademisi’nden Profesör Miao Lu, ek bitki örtüsü indislerinin analizin doğruluğunu artırabileceğine dikkat çekti. Bunlar arasında Toprağa Uyarlanmış Bitki Örtüsü İndisi (SAVI), Oran Bitki Örtüsü İndisi (RVI) ve Normalleştirilmiş Fark Tuzluluk İndisi (NDSI) ve Toprak Tuzluluk İndisleri (SSI) gibi özel tuzluluk indisleri yer alıyor.
Özbekkosmos, bu önerileri dikkate almayı amaçlıyor, ancak bu izleme projesi için, bu tür indislerin kullanılmayacağı bir pilot proje olacağı için ek indisler kullanılmayacak.
Proje, büyük ölçekli arazi örnekleme ihtiyacını azaltacak, veri toplamayı hızlandıracak, laboratuvar araştırma maliyetlerini düşürecek ve toprak tuzluluğu değerlendirmelerini otomatikleştirecek, dedi Farhod Mahmudkhodjaev. Geniş alanlara yayılan toprak tuzluluğu izlemesi daha verimli hale gelecek, etkilenen bölgeleri belirleme ve saha araştırması hacmini azaltma olanağı sağlayacak.
Uydu görüntüleri ve kullanılan indisler sayesinde uzmanlar, tuzluluk olasılığı yüksek olan alanları hızlı bir şekilde belirleyebilecek ve böylece anket maliyetlerini azaltacak. Toprak örnekleri sadece potansiyel olarak sorunlu bölgelerden alınacak ve parametreler daha sonra laboratuvarlarda doğrulanacak.
Ajans, analiz için laboratuvar olanakları sağlayacak olan Toprak Bilimi ve Tarımsal Kimya Araştırma Enstitüsü ile ön görüşmelerde bulunuyor.
“Bu yaklaşım, arazi kaynakları yönetimi stratejilerinin geliştirilmesini basitleştirecek,” diyerek sözlerini noktalayan Farhod Mahmudkhodjaev.
ESCAP ekonomi uzmanı Kareff Rafisura, projenin küresel hedefinin veri toplama ve analizini geliştirmek olduğunu belirtti. Bu, Özbekistan’ın Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine (SDG’ler) ulaşma sürecini takip etmeye yardımcı olacak. Bulgulara göre, ESCAP, Özbekistan’ın koşullarına uygun ekolojik ve tarımsal çözümler için uluslararası standartları uyarlayacak.
Kareff Rafisura, projenin ayrıca hükümet kurumlarının kapasitesini güçlendireceğini, yapay zeka kullanarak ve açık veri platformları oluşturarak stratejik planlamayı kolaylaştıracağını ekledi. Bu, toprak restorasyonu ve arazi kaynakları yönetimi ile ilgili stratejik planlama için özellikle önemli.
Uzay izleme verileri, çevre, tarım ve su yönetimi bakanlıkları da dahil olmak üzere hükümet kurumlarına sağlanacak, dedi İsmoil Rasulov. Ayrıca, kullanıcıların arazi kaynakları analizlerine erişmelerine izin veren açık bir jeo platformu oluşturulacak. Bu, Özbekkosmos’un bu tür verilere açık erişim sunan ilk projesi olacak.
“Çok sayıda uzay izleme projesi için ayrı portallar oluşturulmuştur, ancak bu portallardaki bilgiler, hükümet verileri ve kayıtlarını içerdiği için sınırlıdır. Bu bilgileri yalnızca hükümet kurumlarıyla paylaşıyoruz. Ancak bu projede, bir uluslararası kuruluş tarafından desteklenen veri açıklığı, ortaklarımızın ana gereksinimlerinden biridir,” diye açıklamasını yapan İsmoil Rasulov.
