Uzman Açıklıyor: Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi Hakkında Detaylar
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi Nedir?
Hürriyet’in haberine göre, tamamlayıcı emeklilik sistemi ne zaman başlayacak, kimleri kapsayacak, tüm çalışanlar sisteme dahil edilecek mi, kıdem tazminatını etkileyecek mi? Bunlar son günlerde okuyuculardan alınan sorulardan sadece birkaçı.
Son zamanlarda tüm kesimler tamamlayıcı emeklilik üzerine tartışıyor ve tartışmalar da kamuoyuna yansıyor. Bu durum da özellikle çalışan kesimin kafasında soru işaretleri ve tedirginlik oluşturuyor. Tartışmaların tamamen kıdem tazminatı üzerinden yürümesi sebebiyle birçok kesim hemen ‘kıdemime dokunma’ tepkisi gösteriyor. Şimdilik bilinenlere göre, tamamlayıcı emeklilik konusunda okuyuculardan gelen sorulara cevap vermeye çalışalım.
Bu yılın sonunda ya da en geç 2025’in başlarında tamamlayıcı emeklilik sistemi devreye girecek. Peki, bu sistem nasıl işleyecek? Bugün Bağ-Kurluların dışında her çalışan, işveren tarafından zorunlu olarak bireysel emeklilik sistemi kapsamındaki otomatik katılım sistemine dahil ediliyor ve çalışanın aylık maaşının yüzde 3’ü sisteme aktarılıyor. Devlet de çalışanın maaşından kesilen tutar üzerinden yüzde 30 katkı sağlıyor. Bu sistemde işverenin ise hiçbir katkısı bulunmuyor. Çalışan istediği zaman sistemden çıkabiliyor. Yani giriş zorunlu, çıkış serbest.
Kısa adı TES olan, tamamlayıcı emeklilik ile kurgulanmak istenen sistemde, çalışanlar işverenleri tarafından yine sisteme zorunlu olarak dahil edilecek. Yeni sistemin bugünkü uygulamadan iki farkı olacak. Birincisi ve en önemlisi, artık işveren de katkı yapacak. İşveren katkısının tutarı henüz net değil ama genel kabul gören oran yüzde 3. Uzmanlar, sistemin başlarında bu oranın yüzde 1 de olabileceği, ancak zamanla yüzde 3’e çıkması gerektiği konusunda hem fikir. İşveren katkısının yüzde 3 olduğu varsayımından örnekleyecek olursak; bugün asgari ücretli bir çalışan, tamamlayıcı emeklilik sistemine girdiğinde maaşından 600 lira kesilecek, işveren 600 lira katkı yapacak, devlet de 180 lira katkı sağlayacak, böylece çalışanın sadece bir aylık birikimi 1.380 lira olacak.
İkinci önemli fark, tamamlayıcı emeklilikte çıkışlar serbest olmayacak. Emeklilik sistemi olduğu için tamamlayıcı emekliliğe giren, belirli şart ve koşulları sağlayana kadar sistemde kalıp, emekliliği için biriktirecek. Peki, sonunda ne olacak? Çalışan sosyal güvenlik sisteminden emekli olduğunda tamamlayıcı emeklilik sisteminden de emekli olacak; hem SGK’dan emekli aylığı alacak hem de tamamlayıcı emeklilik sisteminden aylık ya da isterse toplu para alacak.
Tamamlayıcı emeklilik, sosyal güvenlik sisteminin alternatifi olmayacak; çalışanın emekli olduğunda maaşını tamamlayacak. Kıdem tazminatı ile de uzaktan yakından ilgisi olmayacak çünkü kıdem, İş Kanunu kapsamında çalışanın hakkı ve bu hak çalışan, işveren, sosyal güvenlik sistemi çerçevesinde devam edecek. Tamamlayıcı emeklilik ise bunun üzerine ek gelir sağlayacak.
Bunlar tamamlayıcı emeklilik sistemiyle ilgili bilinenler. Sistemin çatısı böyle kurgulanacak. Bilinmeyenler ise işveren katkısının ne kadar olacağı, mevcut çalışanların sisteme nasıl dahil edileceği (emekliliğine birkaç yıl kalmış kişiler dahil edilmeyecektir), sistemde ne kadar süre zorunlu kalınacağı gibi konular ise ilerleyen zamanlarda netlik kazanacak. Tartışmalar yapılırken, işin odak noktasının kıdem tazminatına oturtulması yerine sistemin genel işleyişi üzerinde yoğunlaşılması gerektiği belirtiliyor.
Peki, böyle bir sisteme gerçekten ihtiyaç var mı? Görüşlerinizi alalım.
