Akdeniz Anemisi olarak da bilinen Beta Talasemi Türkiye’de Yaygındır
Yarın, 8 Mayıs Dünya Talasemi Günü olarak kutlanacak. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nden alınan bilgilere göre, talasemi ve orak hücre anemisi başta olmak üzere kalıtsal kan hastalıkları, Türkiye ve dünyada önemli bir halk sağlığı sorunu olarak görülmektedir. Akdeniz çevresindeki ülkelerde sık görüldüğü için “Akdeniz anemisi” olarak da bilinen hastalığın en ciddi formu “beta talasemi” dir.
Türkiye’de “beta talasemi” taşıyıcılığı oranı ortalama yüzde 2,1 olmasına rağmen, bölgeye göre yüzde 0,6 ile yüzde 13 arasında değişebilmektedir. Türkiye’de akraba evliliklerinin fazla olması, genetik geçişli olan talaseminin görülme sıklığını arttırmaktadır. Bu nedenle her yıl yüzlerce talasemi hastası bebek dünyaya gelmektedir.
Hastalık taşıyıcılığı kan testleri aracılığıyla öğrenilebilir. Bunun haricinde birçok taşıyıcı, çocuk sahibi olana kadar hastalığı taşıdığından habersiz olmaktadır. Sağlık Bakanlığı, hastalığı taşıyan kişileri önceden saptayarak çocuk sahibi olmayı planladıklarında genetik danışmanlık desteği vermek amacıyla Türkiye’nin 81 ilinde “Evlilik Öncesi Hemoglobinopati Tarama Programı”nı uygulamaktadır.
Program kapsamında, evlilik öncesi sağlık raporu almak için aile hekimlerine başvuran eş adaylarına danışmanlık hizmeti sunulur ve ardından erkek eş adayından kan örneği alınarak tarama testleri yapılır. Eğer erkek eş adayı hemoglobinopati açısından taşıyıcı ya da şüpheli çıkarsa kadın eş adayına da tarama testi gerçekleştirilir.
Anne ve baba adayının her ikisinin de taşıyıcı olduğu durumlarda doğan bebekte yüksek oranda talasemi çıkma riski bulunmaktadır. Taramalar sayesinde talasemi taşıyıcısı olan çiftler önceden bunu bilip, çocuklarının sağlıkla dünyaya gelmesi için gereken tıbbi desteği alma imkanı elde edebilir. Bu durumdaki çiftler, devlet desteğiyle merkezlere yönlendirilerek genetik danışmanlık hizmetinden yararlanır ve istediklerinde Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) yöntemiyle sağlıklı bir bebek sahibi olabilir.
Talasemi hastalığı ve diğer kalıtsal kan hastalıklarının ciddiyetini göz önünde bulundurarak, bu gibi hastalıkların önceden tespit edilmesi ve genetik danışmanlık hizmetlerinden yararlanılması oldukça önemlidir. Dolayısıyla Sağlık Bakanlığı’nın uyguladığı “Evlilik Öncesi Hemoglobinopati Tarama Programı”na başvurmak, birçok çiftin sağlıklı bir geleceğe adım atmasında önemli bir rol oynamaktadır.
